Wakaaladda Wararka Qaranka Soomaaliyeed
EN
Ar
Search
  • Bogga Hore
  • Gudaha
    GudahaShow More
    Madaxda Hay’adaha Amniga iyo M/G Banaadir oo yeeshay kulan looga hadlay amniga maalmaha Ciida
    June 6, 2025
    𝐆𝐮𝐝𝐝𝐨𝐨𝐦𝐢𝐲𝐞 𝐌𝐮𝐮𝐧𝐠𝐚𝐚𝐛 𝐨𝐨 𝐬𝐨𝐨 𝐛𝐚𝐧𝐝𝐡𝐢𝐠𝐚𝐲 𝐪𝐨𝐫𝐬𝐡𝐚𝐡𝐚 𝐡𝐨𝐫𝐭𝐚𝐛𝐢𝐧𝐭𝐚 𝐮 𝐥𝐞𝐡 𝟏𝟎𝟎-𝐦𝐚𝐚𝐥𝐦𝐨𝐨𝐝 𝐞𝐞 𝐬𝐨𝐨 𝐚𝐚𝐝𝐚𝐧
    June 5, 2025
    Ra”iisulwasaaraha XFS oo hambalyo u diray Shacabka Soomaaliyeed
    June 5, 2025
    Madaxweyne Xasan Sheekh oo hambalyo u diray Shacabka Soomaaliyeed
    June 5, 2025
    Madaxweynaha JFS oo Casuumad u fidiyey Madaxdii hore dalka iyo kuwii dowlad gobolleedyadii hore
    June 5, 2025
  • Caalamka
    CaalamkaShow More
    Xamaas oo muujisay in aysan ku qanacsaneyn qorshaha Maraykanka ee Gaza
    May 30, 2025
    Trump oo xannibay awoodda Jaamacadda Harvard ee diiwaangelinta ardayda caalamka
    May 23, 2025
    Shaqaale ka tirsan Safaaradda Israel oo Washington lagu dilay
    May 22, 2025
    Hawlgallo ka dhan ah Khawaarijta oo ka socda Hiiraan iyo Shabeelaha dhexe
    May 20, 2025
    Trump oo dhameystay socdaal uu ku tagay Sacuudi,Qadar iyo Imaaraadka
    May 16, 2025
  • Maqaallada
    MaqaalladaShow More
    ‘Safarka Dalxiiska iyo Nabadda ee Halyeeyada’ (WARBIXIN)
    May 28, 2025
    ‘Macawisleyda gobolka Hiiraan oo muujiyey Dhabar adeeg iyo Geesinimo (WARBIXIN)
    May 24, 2025
    “Janno Aakhira iyo Jiritaan Xornimo u Jahaad gala”
    May 21, 2025
    Xuska 15-ka May ee Maalinta Dhallinyarada Soomaaliyeed
    May 15, 2025
    Sahmintii Shidaalka oo heer gabagabo ah soo gaaray (WARBIXIN)
    May 6, 2025
  • Ganacsiga
    GanacsigaShow More
    𝐒𝐡𝐢𝐫𝐰𝐞𝐲𝐧𝐚𝐡𝐚 𝟏𝟏-𝐚𝐚𝐝 𝐞𝐞 𝐈𝐬𝐤𝐚𝐚𝐬𝐡𝐢𝐠𝐚 𝐆𝐚𝐧𝐚𝐜𝐬𝐢𝐠𝐚 𝐒𝐡𝐢𝐢𝐧𝐚𝐡𝐚 𝐢𝐲𝐨 𝐖𝐚𝐝𝐚𝐦𝐚𝐝𝐚 𝐂𝐚𝐫𝐚𝐛𝐭𝐚
    April 29, 2025
    Waa maxay Starlink oo la siiyay ogolaanshaha? (WARBIXIN) 
    April 19, 2025
    𝐒𝐨𝐨𝐦𝐚𝐚𝐥𝐢𝐲𝐚 𝐢𝐲𝐨 𝐌𝐚𝐫𝐞𝐲𝐤𝐚𝐧𝐤𝐚 𝐨𝐨 𝐤𝐚𝐥𝐚 𝐬𝐚𝐱𝐢𝐢𝐱𝐝𝐚𝐲 𝐇𝐞𝐬𝐡𝐢𝐢𝐬 𝐇𝐨𝐫𝐮𝐦𝐚𝐫𝐢𝐧𝐞𝐞𝐝 𝐨𝐨 𝐠𝐚𝐚𝐫𝐚𝐲𝐚 $𝟔𝟖.𝟓 𝐌𝐢𝐥𝐲𝐚𝐧
    October 1, 2024
    Shirkii Beijing: Fursadaha Afrika iyo Fursadaha Soomaaliya
    September 26, 2024
    Soomaaliya oo hirgalinaysa Lambarka mideysan ee aqoonsiga canshuur bixiyaha
    August 7, 2024
  • Ciyaaraha
    CiyaarahaShow More
    Ra’iisul wasaare Xamse oo furay kulan ciyaareedka xidigaha halyeeyada Soomaaliya iyo Afrika.
    May 27, 2025
    Wasiirka duulista hawada oo qaabilay wafdi ka socda Qaramada Midoobay
    May 27, 2025
    Muqdisho oo berri martigelineysa ciyaaryahanno caalami ah
    May 26, 2025
    Muqdisho oo isu diyaarinaysa soo dhoweynta wafdi sare oo ka socda FIFA iyo CAF
    May 20, 2025
    Degmada Heliwaa oo 14 dhibcood kaga badisay degmada Laascaanood
    March 1, 2025
Reading: Itoobiya oo hamigeedii Badda soo gaabtay (WARBIXIN)
Share
Font ResizerAa
Wakaaladda Wararka Qaranka SoomaaliyeedWakaaladda Wararka Qaranka Soomaaliyeed
  • ENGLISH
  • ARABIC
Search
  • Bogga Hore
  • Gudaha
  • Caalamka
  • Maqaallada
  • Ganacsiga
  • Ciyaaraha
Follow US
©2023 || All rights reserved SONNA
Wakaaladda Wararka Qaranka Soomaaliyeed > Blog > Wararka > Gudaha > Itoobiya oo hamigeedii Badda soo gaabtay (WARBIXIN)
GudahaMaqaalladaSiyaasadda

Itoobiya oo hamigeedii Badda soo gaabtay (WARBIXIN)

By Ruush Abdullahi
Last updated: October 30, 2024
7 Min Read
Share

Wasaaradda Arrimaha Dibadda iyo Iskaashiga Caalamiga ee Soomaaliya ayaa waxay qaadday tallaabo adag, si ay u ilaaliso danaha guud ee Qaranka oo ay u adkeyso heerarka diblumaasiyadeed ee Caalamiga ah, taasi oo muujinaysa sida ‘Soomaaliya ay uga go’an tahay ilaalinta madax-bannaanideeda iyo ku dhaqanka sharciga Caalamiga ah’.

Warka ka soo baxay Wasaaradda ayaa waxay ku dhawaaqaysaa “in Cali Maxamed Aadan, oo hadda ah La-taliye II ama ahaa ku xigeenka qunsulka Safaaradda Itoobiya ee Muqdisho,  ee Safaaradda Jamhuuriyadda Federaalka Dimuqraadiga Itoobiya ee joogay Soomaaliya, uu ku kacay falal aan waafaqsaneyn xilkiisa diblumaasiyadeed. Ficilladiisu waxay jebinayaan heshiiska Vienna ee Xiriirka Diblumaasiyadeed ee soo baxay sanadkii 1961-kii, gaar ahaan Qodobbada 41-aad iyo 42-aad, kuwaasi oo faraya diblumaasiyiintu inay ixtiraamaan shuruucda dalka martida loo yahay oo aysan ku lug yeelan arrimaheeda gudaha.

‘Sidaasi darteed’,ayaa lagu yiri;- Waraka ka soo baxay Wasaaradda arrimaha dibadda ee Somaaliya in Cali Maxamed Aadan ayaa lagu dhawaaqay inuu yahay “shakhsi aan la rabin” (persona non grata), waxaana laga doonayaa inuu ka baxo Soomaaliya 72 saacadood gudahood marka uu helo ogeysiiskan”, waxaa kaloo la soo raaciyay “ Tallaabadani waxay marag u tahay sida Soomaaliya ay uga go’an tahay ilaalinta habraaca diblumaasiyadeed ee caalamiga ah iyo difaacidda Madax-bannaanideeda Qaranka Soomaaliyeed.

“Soomaaliya, oo ah dal madax-bannaan, waxay xaq u leedahay inay go’aansato dalalka ka howlgali karaya xuduudaheeda, gaar ahaan arrimaha ammaanka iyo nabad ilaalinta. Go’aankani waa inuu noqdaa mid ku qotoma ixtiraamka madax-banaanideena, madaxbanaanida dhulkeena iyo himilooyinka dadkeenna. Nasiib darro, Itoobiya waxay jabisay kalsoonidii lama huraanka u ahayd iskaashigaasi, iyadoo ku dhaqaaqday falal si toos ah u wiiqaya danaha Soomaaliya, oo ay ugu weyn tahay inay heshiis is-faham oo sharci-darro ah (MOU) la saxiixatay maamulka Somaliland. Heshiiskan, oo la saxiixay iyadoo ogolaansho laga haysan Dawladda Soomaaliya, ayaa ah xadgudub bareer ah oo ka dhan ah madax-banaanidayada, wuxuuna su’aal gelinayaa damaca Itoobiya”, sidaasi waxaa Bartiisa Bulshada ku qoray Sadiiq Warfaa oo horey u soo noqday Wasiirka Shaqada iyo arrimaha Bulshdada ee Xukuumaddii hore.

Muddo sanado ah, Itoobiya waxa ay aheyd ciyaaryahan firfircoon ee arrimaha gudaha ah ee Soomaaliya, islamarkaana uu caalamka kala tashado, sidii inay wali tahay ayay ismoodaa, balse  si kastaba ha ahaatee, ficilladeeda ayaa isa soo taraysa, taasi oo daaha ka qaaadysa istiraatijiyad looga gol leeyahay in lagu kobciyo kala qaybsanaanta Soomaaliya dhexdeeda, halkii la horumarin lahaa midnimada. Faragelinta Itoobiya waxaa sii xoojisay oo kaliya khaladaadka ku jira hab -dhaqankeena siyaasadeed iyo bulsho, iyada oo ka faa’iidaysanaysa caqabadahayaga si aan u sii wadno ajandaheeda iyo habkeeda xun. Hab-dhaqanka itoobiya waxa uu ka hor imanayaa rabitaanka shacabka Soomaaliyeed oo si weyn u raadinaya midnimo, xasilooni iyo nabad.

“Ajendaheena Qaranku waa cad yahay: inaan dhisno Soomaaliya mid ah oo ka madax bannaan faragelinta shisheeye, gaar ahaan kuwa doonaya inay ka faa’iidaystaan ​​ dayaceena iyo kala qeybsanaanteena, si ay u helaan danahooda dhaqaale ama siyaasadeed”, ayuu sii raaciyay Sadiiq Warfaa.

Markaan uu ka hadlaayay ATMIS-ka kadib (Howlgalka Ku-meel-gaarka ah ee Midowga Afrika ee Soomaaliya), waxa uu yiri:- “Soomaaliya waa inay si caqli-gal ah u doorataa la-hawlgalayaasheeda. Mustaqbalka nabada iyo xasiloonida qarankeenu waxa uu ku xidhan yahay la shaqaynta wadamada iyo ururada sida dhabta ah u ixtiraama madax-banaanidayada oo ay ka go’an tahay in aan taageerno dadaalkeena ku wajahan dib u heshiisiinta iyo dib u dhiska. Itobiya, ficilkeeda, waxay ku caddaysay in aanay ahayn saaxiibkaa.  Waa wax aan la qiyaasi karin in ummad si firfircoon uga qaybqaadanaysa kala qaybsanaanteena ay yeelan karto cod sharci ah oo lagu qaabeynayo mustaqbalkeenna, gaar ahaan arrimaha la xiriira nabad-dhisidda”.

“Waxaan si adag ugu taagan nahay in aan aaminsan nahay in Itoobiya laga saaro wax kasta oo ku lug leh lahaanshiyaha Soomaaliya ee ATMIS-ka kadib. In la oggolaado waddan muujiyay rabitaan ah inuu ina kala qaybiyo si uu kaalin uga qaato geeddi-socodkeena nabadeed, waxayna noqonaysaa mid aan faa’iido laheyn, waxayna u adeegaysaa xasilloonida darrada dalkeenna. Soomaaliya waxay u baahan tahay saaxiibo si dhab ah u maalgeliya midnimadeena, amnigeena, iyo barwaaqadeena. Waddan kasta oo doonaya in uu wax-is-daba-marin iyo jab nagu sameeyo laguma aamini karo inuu si togan uga qayb-qaato socdaalkayaga ku aaddan nabad iyo xasillooni waarta. Waa in aan mudnaanta siinaa kuwa nala garab taagan, ee ma ahan in aan ka hor imaano, marka aan dhiseyno Soomaaliya midnimo, adkeysi iyo gobanimo, ayuu ku soo qatimay Xildhibaan hore iyo Wasiir hore mudane Sadiiq Warfaa.

Dhinaca kale Ra’iisulwasaaraha Ethiopia Abiy Ahmed oo dhawaan hadlay ayaa ku celceliyey muhiimadda ay Ethiopia u leedahay inay gaarto Badda Cas, wuxuuna sheegay in riyada Ethiopia ee ah inay BAD hesho ay rumoobi doonto ‘maanta ama jiilka dambe ay ka dhabeyn doonaan gaarista hadafka Ethiopia ee ah inay saldhig ku yeelato Badda Cas.

Abiy Ahmed wuxuu sheegay in markii uu is-afgaradka la saxiixday Somaliland lagu cambaareeyey, laakiinse maanta dadku isweydiinayaan sababta aan ficil uga dhigi la’nahay is-afgaradkaas. Abiy wuxuu si adag u difaacay saxna u arkaa is-afgaradka badda ee uu la gaaray maamulka Somaliland, waxaa kaloo uu sheegay inuusan jirin deg deg ay ku meelmarinayaan is-afgaradka, laakiinse ay qaadan karto tobannaan sano, si looga dhabeeyo riyada Ethiopia ee ah gaarista Badda Cas.

Dadka falanqeeya arrimaha siyaasadda Caalamka ayaa hadalkaasi ka soo yeeray Abiy Axmed ku fasiray inuu muujinaayo inuu ku hungoobay damaciisa la xariira gaarista Badda Soomaaliyeed iyo meelmarinta Is-afgarad ku sheeggii (MOU) ee sharci darrada ahaa ee ay wada gaareen isaga iyo Muuse Biixi, marka falanqeeyayaashu waxay qabaan in Itoobiya uu hamigeedii Badda uu hadda soo gaababoobay.

By. C/lahi Ruush

Share This Article
Facebook Email Copy Link Print

MAQAALLADA

Tartamayaasha Dhahar oo caawa u gudbay wareegga 2-aad ee tartanka

WararkaWargayskaWaxbarashada
March 3, 2025

Madaxda Hay’adaha Amniga iyo M/G Banaadir oo yeeshay kulan looga hadlay amniga maalmaha Ciida

Muqdisho(SONNA):-Saraakiisha Hay’adaha Ammaanka iyo Maamulka Gobolka Banaadir oo yeeshay kulan lagaga hadlay amniga maalmaha barakaysan…

June 6, 2025

Dowladda FS oo Aw-dheegle Diyaarad kaga soo qaadday dad shacab ah oo ku dhaawacmay Qarax miino Shabaab ay la beegsadeen

Aw-dheegle(SONNA) Ciidanka Xoogga Dalka iyo dadweynaha degmada Aw-dheegle ee gobolka Shabeellaha Hoose oo is garabsanaaya ayaa…

September 7, 2019

Ra’iisalwasaaraha Soomaaliya iyo wafdi uu hogaaminayo oo gaaray Magaalada Baydhabo halkaasoo siwayn loogusoo dhaweeyey

Baydhabo(SONNA) Wafdigan uu hoggaaminayo Ra”iisul Wasaaraha Xukuumadda Federaalka Soomaaliya mudane Xasan Cali Khayre ayaa goor…

September 8, 2019

WARAR DHEERAD AH

Wasiir Fiqi oo Muqdisho ka daah-furay shirka wada tashiga Qaran ee Hindise sharciyeedka diiwaan gelinta madaniga ah

Muqdisho-(SONNA)-Wasiirka arrimaha gudaha, federaalka iyo dib u heshiisiinta, Axmed Macallim Fiqi ayaa maanta magaalada Muqdisho ka furay shir ku saabsan…

GudahaWararka
March 21, 2023

Soomaaliya iyo Sacuudiga oo ka wada hadlay Dhaqaalaha Buluugga ah

MUQDISHO-(SONNA)-Wasiirka wasaaradda Kalluumeysiga iyo Dhaqaalaha Buluugga ah ee Xukuumadda Federaalka Soomaaliya Mudane Axmed Xasan Aadan ayaa kulan la yeeshay dhiggiisa…

GudahaWararka
July 28, 2024

Sidee ugu baxay Al-shaab magaca ah Khawaarita? (WARBXIN)

Kooxda Maleeshiyaadka Khawaarijta ayaa waxay yihiin Urur Maafiya ah oo aan wax shaqo ah ku lahayn Diinta Islaamka oo aan…

GudahaMaqaallada
January 7, 2023

Taliska Booliiska Soomaaliya oo faah faahin ka bixiyay qarixii saakay ka dhacay Ceelasha Biyaha

Muqdisho-(SONNA)-Taliska ciidanka Booliiska Soomaaliyeed oo faah faahin ka bixiyay qarax saakay ka dhacay deegaanka Ceelasha Biyaha ayaa sheegay in ciidamadda…

GudahaWararka
October 21, 2023

Somali National News Agency established in 1964. It is one of the main pillars of the Ministry of Information, Culture, and Tourism.

  • Bogga Hore
  • Gudaha
  • Caalamka
  • Maqaallada
  • Ganacsiga
  • Ciyaaraha
  • SNTV
  • RADIO MOGADISHU
  • WARGEYSKA
  • TOURISM DEPARTMENT

Follow US: 

  • MoICT
  • VILLA SOMALIA
  • OPM SOMALIA

All rights reserved SONNA

©2023