Wakaaladda Wararka Qaranka Soomaaliyeed
EN
Ar
Search
  • Bogga Hore
  • Gudaha
    GudahaShow More
    Wafdi uu hoggaaminayo Wasiirka Arrimaha Dibadda oo gaaray dalka Tanzania
    June 30, 2025
    Wasiirka Shaqada iyo Arrimaha Bulshada XFS oo la kulmay Safiirka Boqortooyada Sacuudi Carabiya
    June 29, 2025
    Wasaaradda Arrimaha Gudaha XFS oo asteysay qabashada shirweynaha Dhammeystirka Dhismaha Maamulka SSC-Khaatumo
    June 29, 2025
    Madaxweynaha JFS oo si rasmi ah u dhagax dhigay dhismaha garoon diyaaradeed iyo mashaariic kale
    June 29, 2025
    Safaaradda JFS ee Kenya oo si heer sare ah u xustay sanad-guuradii 65-aad ee Maalinta Xorriyadda
    June 29, 2025
  • Caalamka
    CaalamkaShow More
    Turkiga oo qorsheynaya in la ballaariyo nidaamka hubka difaaca ee dallkiisa
    June 27, 2025
    Kulan la doonayo in lagu qaboojiyo xiisadda Israel iyo Iran oo ka dhacaya Geneva
    June 20, 2025
    Israel oo duqeysay goobo muhiim ah oo ku yaalla Iran
    June 13, 2025
    Israa’iil oo duqeymo ka geysatay koonfurta Lubnan
    June 6, 2025
    Xamaas oo muujisay in aysan ku qanacsaneyn qorshaha Maraykanka ee Gaza
    May 30, 2025
  • Maqaallada
    MaqaalladaShow More
    Xuska 27-ka June ee Maalinta Xoriyadda Jabuuti
    June 27, 2025
    26-ka juun “Curashadii Maandeeq”
    June 26, 2025
    Madaxweyne Xasan oo Goob Joog u noqday dhammaadka Sahminta Badda Soomaaliya (WARBIXIN)
    June 14, 2025
    ‘Safarka Dalxiiska iyo Nabadda ee Halyeeyada’ (WARBIXIN)
    May 28, 2025
    ‘Macawisleyda gobolka Hiiraan oo muujiyey Dhabar adeeg iyo Geesinimo (WARBIXIN)
    May 24, 2025
  • Ganacsiga
    GanacsigaShow More
    𝐒𝐡𝐢𝐫𝐰𝐞𝐲𝐧𝐚𝐡𝐚 𝟏𝟏-𝐚𝐚𝐝 𝐞𝐞 𝐈𝐬𝐤𝐚𝐚𝐬𝐡𝐢𝐠𝐚 𝐆𝐚𝐧𝐚𝐜𝐬𝐢𝐠𝐚 𝐒𝐡𝐢𝐢𝐧𝐚𝐡𝐚 𝐢𝐲𝐨 𝐖𝐚𝐝𝐚𝐦𝐚𝐝𝐚 𝐂𝐚𝐫𝐚𝐛𝐭𝐚
    April 29, 2025
    Waa maxay Starlink oo la siiyay ogolaanshaha? (WARBIXIN) 
    April 19, 2025
    𝐒𝐨𝐨𝐦𝐚𝐚𝐥𝐢𝐲𝐚 𝐢𝐲𝐨 𝐌𝐚𝐫𝐞𝐲𝐤𝐚𝐧𝐤𝐚 𝐨𝐨 𝐤𝐚𝐥𝐚 𝐬𝐚𝐱𝐢𝐢𝐱𝐝𝐚𝐲 𝐇𝐞𝐬𝐡𝐢𝐢𝐬 𝐇𝐨𝐫𝐮𝐦𝐚𝐫𝐢𝐧𝐞𝐞𝐝 𝐨𝐨 𝐠𝐚𝐚𝐫𝐚𝐲𝐚 $𝟔𝟖.𝟓 𝐌𝐢𝐥𝐲𝐚𝐧
    October 1, 2024
    Shirkii Beijing: Fursadaha Afrika iyo Fursadaha Soomaaliya
    September 26, 2024
    Soomaaliya oo hirgalinaysa Lambarka mideysan ee aqoonsiga canshuur bixiyaha
    August 7, 2024
  • Ciyaaraha
    CiyaarahaShow More
    Ra’iisul wasaare Xamse oo furay kulan ciyaareedka xidigaha halyeeyada Soomaaliya iyo Afrika.
    May 27, 2025
    Wasiirka duulista hawada oo qaabilay wafdi ka socda Qaramada Midoobay
    May 27, 2025
    Muqdisho oo berri martigelineysa ciyaaryahanno caalami ah
    May 26, 2025
    Muqdisho oo isu diyaarinaysa soo dhoweynta wafdi sare oo ka socda FIFA iyo CAF
    May 20, 2025
    Degmada Heliwaa oo 14 dhibcood kaga badisay degmada Laascaanood
    March 1, 2025
Reading: Itoobiya oo hamigeedii Badda soo gaabtay (WARBIXIN)
Share
Font ResizerAa
Wakaaladda Wararka Qaranka SoomaaliyeedWakaaladda Wararka Qaranka Soomaaliyeed
  • ENGLISH
  • ARABIC
Search
  • Bogga Hore
  • Gudaha
  • Caalamka
  • Maqaallada
  • Ganacsiga
  • Ciyaaraha
Follow US
©2023 || All rights reserved SONNA
Wakaaladda Wararka Qaranka Soomaaliyeed > Blog > Wararka > Gudaha > Itoobiya oo hamigeedii Badda soo gaabtay (WARBIXIN)
GudahaMaqaalladaSiyaasadda

Itoobiya oo hamigeedii Badda soo gaabtay (WARBIXIN)

By Ruush Abdullahi
Last updated: October 30, 2024
7 Min Read
Share

Wasaaradda Arrimaha Dibadda iyo Iskaashiga Caalamiga ee Soomaaliya ayaa waxay qaadday tallaabo adag, si ay u ilaaliso danaha guud ee Qaranka oo ay u adkeyso heerarka diblumaasiyadeed ee Caalamiga ah, taasi oo muujinaysa sida ‘Soomaaliya ay uga go’an tahay ilaalinta madax-bannaanideeda iyo ku dhaqanka sharciga Caalamiga ah’.

Warka ka soo baxay Wasaaradda ayaa waxay ku dhawaaqaysaa “in Cali Maxamed Aadan, oo hadda ah La-taliye II ama ahaa ku xigeenka qunsulka Safaaradda Itoobiya ee Muqdisho,  ee Safaaradda Jamhuuriyadda Federaalka Dimuqraadiga Itoobiya ee joogay Soomaaliya, uu ku kacay falal aan waafaqsaneyn xilkiisa diblumaasiyadeed. Ficilladiisu waxay jebinayaan heshiiska Vienna ee Xiriirka Diblumaasiyadeed ee soo baxay sanadkii 1961-kii, gaar ahaan Qodobbada 41-aad iyo 42-aad, kuwaasi oo faraya diblumaasiyiintu inay ixtiraamaan shuruucda dalka martida loo yahay oo aysan ku lug yeelan arrimaheeda gudaha.

‘Sidaasi darteed’,ayaa lagu yiri;- Waraka ka soo baxay Wasaaradda arrimaha dibadda ee Somaaliya in Cali Maxamed Aadan ayaa lagu dhawaaqay inuu yahay “shakhsi aan la rabin” (persona non grata), waxaana laga doonayaa inuu ka baxo Soomaaliya 72 saacadood gudahood marka uu helo ogeysiiskan”, waxaa kaloo la soo raaciyay “ Tallaabadani waxay marag u tahay sida Soomaaliya ay uga go’an tahay ilaalinta habraaca diblumaasiyadeed ee caalamiga ah iyo difaacidda Madax-bannaanideeda Qaranka Soomaaliyeed.

“Soomaaliya, oo ah dal madax-bannaan, waxay xaq u leedahay inay go’aansato dalalka ka howlgali karaya xuduudaheeda, gaar ahaan arrimaha ammaanka iyo nabad ilaalinta. Go’aankani waa inuu noqdaa mid ku qotoma ixtiraamka madax-banaanideena, madaxbanaanida dhulkeena iyo himilooyinka dadkeenna. Nasiib darro, Itoobiya waxay jabisay kalsoonidii lama huraanka u ahayd iskaashigaasi, iyadoo ku dhaqaaqday falal si toos ah u wiiqaya danaha Soomaaliya, oo ay ugu weyn tahay inay heshiis is-faham oo sharci-darro ah (MOU) la saxiixatay maamulka Somaliland. Heshiiskan, oo la saxiixay iyadoo ogolaansho laga haysan Dawladda Soomaaliya, ayaa ah xadgudub bareer ah oo ka dhan ah madax-banaanidayada, wuxuuna su’aal gelinayaa damaca Itoobiya”, sidaasi waxaa Bartiisa Bulshada ku qoray Sadiiq Warfaa oo horey u soo noqday Wasiirka Shaqada iyo arrimaha Bulshdada ee Xukuumaddii hore.

Muddo sanado ah, Itoobiya waxa ay aheyd ciyaaryahan firfircoon ee arrimaha gudaha ah ee Soomaaliya, islamarkaana uu caalamka kala tashado, sidii inay wali tahay ayay ismoodaa, balse  si kastaba ha ahaatee, ficilladeeda ayaa isa soo taraysa, taasi oo daaha ka qaaadysa istiraatijiyad looga gol leeyahay in lagu kobciyo kala qaybsanaanta Soomaaliya dhexdeeda, halkii la horumarin lahaa midnimada. Faragelinta Itoobiya waxaa sii xoojisay oo kaliya khaladaadka ku jira hab -dhaqankeena siyaasadeed iyo bulsho, iyada oo ka faa’iidaysanaysa caqabadahayaga si aan u sii wadno ajandaheeda iyo habkeeda xun. Hab-dhaqanka itoobiya waxa uu ka hor imanayaa rabitaanka shacabka Soomaaliyeed oo si weyn u raadinaya midnimo, xasilooni iyo nabad.

“Ajendaheena Qaranku waa cad yahay: inaan dhisno Soomaaliya mid ah oo ka madax bannaan faragelinta shisheeye, gaar ahaan kuwa doonaya inay ka faa’iidaystaan ​​ dayaceena iyo kala qeybsanaanteena, si ay u helaan danahooda dhaqaale ama siyaasadeed”, ayuu sii raaciyay Sadiiq Warfaa.

Markaan uu ka hadlaayay ATMIS-ka kadib (Howlgalka Ku-meel-gaarka ah ee Midowga Afrika ee Soomaaliya), waxa uu yiri:- “Soomaaliya waa inay si caqli-gal ah u doorataa la-hawlgalayaasheeda. Mustaqbalka nabada iyo xasiloonida qarankeenu waxa uu ku xidhan yahay la shaqaynta wadamada iyo ururada sida dhabta ah u ixtiraama madax-banaanidayada oo ay ka go’an tahay in aan taageerno dadaalkeena ku wajahan dib u heshiisiinta iyo dib u dhiska. Itobiya, ficilkeeda, waxay ku caddaysay in aanay ahayn saaxiibkaa.  Waa wax aan la qiyaasi karin in ummad si firfircoon uga qaybqaadanaysa kala qaybsanaanteena ay yeelan karto cod sharci ah oo lagu qaabeynayo mustaqbalkeenna, gaar ahaan arrimaha la xiriira nabad-dhisidda”.

“Waxaan si adag ugu taagan nahay in aan aaminsan nahay in Itoobiya laga saaro wax kasta oo ku lug leh lahaanshiyaha Soomaaliya ee ATMIS-ka kadib. In la oggolaado waddan muujiyay rabitaan ah inuu ina kala qaybiyo si uu kaalin uga qaato geeddi-socodkeena nabadeed, waxayna noqonaysaa mid aan faa’iido laheyn, waxayna u adeegaysaa xasilloonida darrada dalkeenna. Soomaaliya waxay u baahan tahay saaxiibo si dhab ah u maalgeliya midnimadeena, amnigeena, iyo barwaaqadeena. Waddan kasta oo doonaya in uu wax-is-daba-marin iyo jab nagu sameeyo laguma aamini karo inuu si togan uga qayb-qaato socdaalkayaga ku aaddan nabad iyo xasillooni waarta. Waa in aan mudnaanta siinaa kuwa nala garab taagan, ee ma ahan in aan ka hor imaano, marka aan dhiseyno Soomaaliya midnimo, adkeysi iyo gobanimo, ayuu ku soo qatimay Xildhibaan hore iyo Wasiir hore mudane Sadiiq Warfaa.

Dhinaca kale Ra’iisulwasaaraha Ethiopia Abiy Ahmed oo dhawaan hadlay ayaa ku celceliyey muhiimadda ay Ethiopia u leedahay inay gaarto Badda Cas, wuxuuna sheegay in riyada Ethiopia ee ah inay BAD hesho ay rumoobi doonto ‘maanta ama jiilka dambe ay ka dhabeyn doonaan gaarista hadafka Ethiopia ee ah inay saldhig ku yeelato Badda Cas.

Abiy Ahmed wuxuu sheegay in markii uu is-afgaradka la saxiixday Somaliland lagu cambaareeyey, laakiinse maanta dadku isweydiinayaan sababta aan ficil uga dhigi la’nahay is-afgaradkaas. Abiy wuxuu si adag u difaacay saxna u arkaa is-afgaradka badda ee uu la gaaray maamulka Somaliland, waxaa kaloo uu sheegay inuusan jirin deg deg ay ku meelmarinayaan is-afgaradka, laakiinse ay qaadan karto tobannaan sano, si looga dhabeeyo riyada Ethiopia ee ah gaarista Badda Cas.

Dadka falanqeeya arrimaha siyaasadda Caalamka ayaa hadalkaasi ka soo yeeray Abiy Axmed ku fasiray inuu muujinaayo inuu ku hungoobay damaciisa la xariira gaarista Badda Soomaaliyeed iyo meelmarinta Is-afgarad ku sheeggii (MOU) ee sharci darrada ahaa ee ay wada gaareen isaga iyo Muuse Biixi, marka falanqeeyayaashu waxay qabaan in Itoobiya uu hamigeedii Badda uu hadda soo gaababoobay.

By. C/lahi Ruush

Share This Article
Facebook Email Copy Link Print

MAQAALLADA

Tartamayaasha Dhahar oo caawa u gudbay wareegga 2-aad ee tartanka

WararkaWargayskaWaxbarashada
March 3, 2025

Wafdi uu hoggaaminayo Wasiirka Arrimaha Dibadda oo gaaray dalka Tanzania

Dar es Salaam(SONNA):-Wafdi uu hoggaaminayo Wasiirka Arimaha Dibadda iyo Iskaashiga Caalamiga, Mudane Cabdisalaan Cabdi Cali,…

June 30, 2025

Dowladda FS oo Aw-dheegle Diyaarad kaga soo qaadday dad shacab ah oo ku dhaawacmay Qarax miino Shabaab ay la beegsadeen

Aw-dheegle(SONNA) Ciidanka Xoogga Dalka iyo dadweynaha degmada Aw-dheegle ee gobolka Shabeellaha Hoose oo is garabsanaaya ayaa…

September 7, 2019

Ra’iisalwasaaraha Soomaaliya iyo wafdi uu hogaaminayo oo gaaray Magaalada Baydhabo halkaasoo siwayn loogusoo dhaweeyey

Baydhabo(SONNA) Wafdigan uu hoggaaminayo Ra”iisul Wasaaraha Xukuumadda Federaalka Soomaaliya mudane Xasan Cali Khayre ayaa goor…

September 8, 2019

WARAR DHEERAD AH

Ra’iisul Wasaaraha XFS oo boqolaal Shacab ah salaadda Ciidda kula tukaday Masjidka Isbahaysig Islaamka

Muqdisho(SONNA)-Ra’iisul Wasaaraha Xukuumadda Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya Mudane Xamsa Cabdi Barre, ayaa salaadda Ciidda Carafo boqolaal ka mid ah shacabka Soomaaliyeed…

GudahaWararka
June 16, 2024

Guddoomiyaha SoDMA oo Mudisho ku daahfuray Shirka Ansixinta qorshaha istiraatiijiyadda SoDMA (2024-2029)

Muqdisho (SONNA):- Guddoomiyaha Hay'adda Maareynta Musiiboyinka Qaranka Mudane Maxamuud Macallim Cabdulle ayaa maanta Magaalada Muqdisho ka daahfuray Shirka Ansixinta qorshaha…

GudahaWararka
December 21, 2023

Shacabka Soomaaliyeed oo bogaadiyey xasuuqii khawaarijta loogu geystay Jubbada hoose

Kismaayo-(SONNA)-Shacabka Soomaaliyeed ayaa soo dhaweeyey xasuuqii khawaarijta shalay loogu geystay deegaannada kala ah Buulo Xaaji, Baar Sanguuni iyo Harboole ee…

GudahaWararka
July 23, 2024

𝐖𝐚𝐬𝐢𝐢𝐫 𝐊𝐮𝐱𝐢𝐠𝐞𝐞𝐧𝐤𝐚 𝐂𝐚𝐚𝐟𝐢𝐦𝐚𝐚𝐝𝐤𝐚 𝐨𝐨 𝐊𝐚 𝐐𝐚𝐲𝐛𝐠𝐚𝐥𝐚𝐲 𝐃𝐨𝐨𝐝 𝐤𝐮 𝐒𝐚𝐚𝐛𝐬𝐚𝐧 𝐐𝐨𝐫𝐬𝐡𝐚𝐡𝐚 𝐂𝐚𝐚𝐟𝐢𝐦𝐚𝐚𝐝𝐤𝐚 𝐐𝐚𝐫𝐚𝐧𝐤𝐚.

Muqdisho(SONNA);-Wasiir Kuxigeenka Wasaaradda Caafimaadka iyo Daryeelka Bulshada, Mudane Maxamed Xassan Maxamed Bulaale, ayaa ka qaybgalay dood cilmiyeed muhiim ah oo…

GudahaWararka
December 15, 2024

Somali National News Agency established in 1964. It is one of the main pillars of the Ministry of Information, Culture, and Tourism.

  • Bogga Hore
  • Gudaha
  • Caalamka
  • Maqaallada
  • Ganacsiga
  • Ciyaaraha
  • SNTV
  • RADIO MOGADISHU
  • WARGEYSKA
  • TOURISM DEPARTMENT

Follow US: 

  • MoICT
  • VILLA SOMALIA
  • OPM SOMALIA

All rights reserved SONNA

©2023