Ciidanka Xoogga Dalka oo kaashanayaa saaxiibada caalamiga ayaa howgallo ballaaran ka wada gobollada dalka ee ay khawaarijtu ku dhuumaaleysanayaan, kuwaasi oo lagu dilay Khawaarij badan, iyadoo kuwii ugu dambeeyay ay dhaceen Deegaanno ka tirsan Gobolada Bay, Hiiraan, Galguduud iyo Mudug, waxaana ka xusi karnaa kii qorsheysan oo ay ciidanka Xoogga dalka Soomaaliyeed ay ka sameeyeen deegaanka Daynuunaaye ee gobolka Baay, kaasi oo lagu burburiyo goobo lacago baad ah Khawaarijta ay ugu qaadi jireen dadka shacabka Soomaaliyeed.
Howlgalkaan waxaa hoggaaminayay Taliyaha Ururka 47-aad ee guutada 8-aad qeybta 60-aad ciidanka dhulka ee Xoogga dalka Soomaaliyeed X/le Axmed Maxamed Nuur (Axmed Dhageey) ayaa sheegay in maleshiyadda Khawaarijta looga burburiyay goobo ay lacago Baad ah ay ka qaadayeen Shacabka oo u dhaxeysa degaannada Moodo – Moodo iyo Daynuunay ee Gobalka Baay.
Ciidanka Xoogga Dalka Soomaaliyeed ayaa howlgal kale oo qorsheysan ka fuliyay deegaannada Adeegoow, Garaar, Warta Doolar, iyo Weeley, oo ka tirsan gobolka Baay, waxaana sidaasi Warbaahinta la wadaagay Taliyaha Ururka 46-aad Guutada 8-aad Qeybta 60-aad ee Xoogga Dalka Soomaaliyeed X/le Xasan Aadan Maxamed (Xasan Taar), isagoo intaasi raaciyay in howlgalka ay ku bur-buriyeen xarunta diiwaangelinta khawaarijta iyo goob ay lacago baad ah kaga qaadi jireen Shacabka ku dhaqan gobolka Baay.
Deegaano ka tirsan gobolka Baay iyo guud ahaan dowlad gobaleedka Koonfur Galbeed waxaa ka socdo howlgallo ka dhan ah Khawaarijta, kuwaasi oo ay iska kaashanayaan ciidanka Xoogga dalka Soomaaliyeed iyo kuwa deegaanka.
Dhanka kale Ciidanka Xoogga dalka iyo Xoogagga Deegaanka ayaa howlgal sifeyn ah maalintii Labaad ka wada Deegaanno ka tirsan Gobolka Hiiraan, iyadoo Meydad ay qaadan waayeen Khawaarijta ay yaalaan Waddooyinka, iyadoo Deegaannadii jabka iyo duqeynta loogu geystay Khawaarijta ay shalay loogu tegay meydad cadowgu ka cararay, waxayna Ciidanka sii baacsanayaan haraadiga cadowga.
Howlgalka ay iska kaashadeen ciidanka xoogga iyo saaxiibada caalamka ayaa ka dhacay halka loo yaqaano Hilow Bacaad oo 8 KM u jira Magaalada Halgan ee Gobolka Hiiraan, waxaana halkaas lagu dilay in ka badan 60 ka tirsan Khawaarijta. Ergayga Madaxweynaha Jamhuuriyadda u qaabilsan arrimaha Macawisleyda Cali Jeyte Cismaan iyo saraakiil xoogga dalka ka tirsan ayaa tegay goobihii cadowga lagu jabiyay, waxaana ay ku bogaadiyeen geesiyaasha Qaranka beegsiga Khawaarijta.
“In ka badan 60 ka tirsan Khawaarijta ayaa lagu dilay howlgal ay iska kaashadeen Ciidanka Qaranka iyo saaxiibada caalamiga ah oo ka dhacay Tuulada Hilow Bacaad oo sideed kilo mitir dhinaca Koonfur Galbeed ka xigta deegaanka Halgan ee gobolka Hiiraan” ayuu lagu yiri qoraalka ka soo Wasaaradda, sidaasina waxaa lagu sheegay War-saxaafadeed ka soo baxay Wasaaradda Warfaafinta Dhaqanka iyo Dalxiiska Soomaaliya oo faah-faahin dheeri ah looga bixiyay howgalkii ka dhacay gobolka Hiiraan ee lagu dilay Khawaarijta badan.
Wasaaradda Warfaafinta ayaa sheegtay in howlgalkaan lagu beegsaday horjoogayaal iyo maleeshiyaad Khawaarij ah oo isku aruursanayay Tuuladaan, islamarkaana isku diyaarinayay inay u gudbaan qeybo ka mid ah bartamaha Soomaaliya. “Ciidanka Qaranka iyo Saaxiibada Caalamka ayaa sidoo kale burburiyay Saanado Ciidan iyo Gaari Dameero ay ku wadeen Hub iyo waxyaabaha Qarxa”. Ayuu lagu daray qoraalka wasaaradda Warfaafinta.
Ciidanka Qaranka iyo Geesiyaasha dadka deegaanka ayaa hadda wada howlgal ay ku baadi goobayaan Khawaarij baxsad ah, kuwaasi oo ka bad-baaday howlgalka duqeyn ahaa oo ka dhacay Tuulada Hilow Bacaad. Taliyaha ururka 183aad Guutada 18aad Gorgor Mohamed Ali Helowle ayaa Howlgal nadiifin ah ka wada Deeganka Beeri yabaal Ilaa iyo Buuraha Jiciboow, waxaana howlkalgaasi lagu dilay Dhagar qabayaal ka tirsan Khawaarijta .
Dhinaca Galguduudna wararka ka imaanaya ayaa sheegaya in ku dhawaad 10 ka tirsan khawaarijta Al-shabaab oo ay ku jiraan horjoogayaal lagu dilay Degmada Ceeldheer ee gobolka Galgaduud, sida uu SONNA u xaqiijiyay Taliyaha Ciidanka deegaanka Cabdulle Maxamuud Cabdi, waxaana howlgalkan fuliyay ciidanka deegaanka oo gacan ka helaya ciidanka Xoogga Dalka Soomaaliyeed, kaasi oo ahaa mid qorsheysan laguna beegsaday goob khawaarijta ay ku dhibaateynayeen shacabka ku dhaqan halkaasi.
Taliyaha Macawisleyda Degmada Ceeldheer Cabdulle Maxamuud Cabdi ayaa Wakaaladda SONNA u sheegay in howlgalka lagu dilay labo horjooge, iyadoo lagu dhaawacay horjooge Saciid Daa’uud oo khawaarijta u qaabilsan degmadaasi iyo Maleeshiyaad ka tirsan Khawaarijta, waxaana ay ka furteen Kooxdii meesha loogu tegay Hub iyo Rasaas badan. Horjooge Saciid Daa’uud ayuu sheegay taliye Cabdulle Maxamuud Cabdi in maalmo ka hor uu Degmada ka kaxeestay wiil iyo Aabihiis, kuwaas ka mid ahaa ganacsatada degmada Ceeldheer.
Kooxda Khawaarijta ah ee Al-shabaab ayaa Degmada Ceeldheer ka Afduubtay Wiil iyo Aabihiis oo lagu kala magacaabo Cumar Maxamed (Duceysane) oo ah Wiilka iyo Maxamed Cagod oo isna ah Aabaha Wiilka ayaa waxaa la sheegayaa in uu afduubka ka dambeeyay Horjooge Siciid Daa’uud oo ah Nin ay dhibaato badan ku qabaan dadka deegaanka Degmada Ceeldheer
Ciidanka Xoogga Dalka Soomaaliyeed oo kaashanaya kuwa deegaanka iyo Saaxiibada Caalamka ayaa howlgallo lagu ciribtirayo Khawaarijta ka wado gobollada Galgaduud iyo Hiiraan halkaas oo 24-tii saac ee la soo dhaafay lagu khaarajiyay horjoogayaal iyo maleeshiyaad ka badan 70 dhagarqabeyaal ah.
Dhanka Mudugna, Abaanduulaha Guutada 18aad Kumaandooska Gor-gor G/Le Suul Nuuge iyo Saraakiil kalee ayaa waxay la hadleen islamarkaana waan waan ay dhex dhigeen Beelo wada dhashay oo walaalo iyo derisba ah, kuwaasi oo isku qabsaday baraak ay dhisteen, iyadoo dagaalka labadaasi beelood waxaa sabab u ah ayaa la leeyahay Khawaarijta Al-Shabaab, iyagoo markaasi doonaya dagaalka lagula jiro uu ka yaraado ama ay dhinac kale u weeciyaan. Khawarijta waxaa ku sii foorara dagaal culus oo dhan walba kaga socda, waxayna isku dayaan inay iska weeciyaan, laakiin taasi waxaa ka hor taga mar waliba Ciidanka Xoogga Dalka iyo ciidanka deegaanka oo is kaashanaya, taasina waxay muujinaysaa guul ay mar walba gaarayaan.
Wasiir Arrimaha Gudaha ee Boqortooyada Sacuudiga Cabdicasis Aala Sacuud ayaa bogaadiyay guulaha ay dowladda Soomaaliya ka gaartay dagaalka ka dhanka ah Khawaarijta, waxa uuna carabka ku adkeeyay in Boqortooyada Sucuudiga ay dadaal ugu jirto sidii loo xasillin lahaa Soomaaliya , Wasiirku waxa uu warkaasi sheegay kadib markii uu kula kulmay Magaalada Riyaad dhiggisa Soomaaliya Mudane Axmed Macallim Fiqi oo booqasho ku jooga Dalkaasi.
Dowladda Soomaaliya oo kaashanaysa Shacabkeeda iyo Saaxiibada Caalamka ayaa waxaa ka go’an dhamaystirka howlgalka Ciribtirka Khawaarijta, kaasi oo hadda laga gaaray Guulo badan, inta dhimanna lagu wado in la soo afjaro dhawaan.
SONNA Editorial
