Ciidamada Nabad Sugidda iyo Sirdoonka Qaranka NISA ayaa magalaada Muqdisho ku qabtay horjooge Muxiyadiin Cabdisalaan Maxamuud (Muxiyadiin Daqare) oo ka tirsanaa Khawaarijta, haddana ka mid ahaa Gacanyarayaasha Horjooge Axmed Diiriye. Horjoogahaan oo si wayn loogu raadjoogay ayaa lagu qabtay magaalada Muqdisho xili uu si dhuumaalaysi ah ku soo galay, iyada oo markii dambe ay gacanta ku soo dhigeen Ciidamada Nabad Sugidda iyo Sirdoonka Qaranka NISA.
Qoraal ay Barteeda X ku leedahay ayay Hey’adda Sirdoonka Soomaaliya ku shaacisay inay howlgal ay ka fuliyeen magaalada Mogadishu ku soo qabteen Horjooge Muxyadiin Daqare, isagoo ka mid ahaa Horjoogayaasha Kooxda kuwaada ugu firfircoona. Horjogahaan ayaa laga qabtay magaalada Mogadishu oo muddo ku dhuumaaleysanaayay, wuxuuna ka qeyb qaatay Shirqiiladii lagu dilay Taliyihii Qeybta 21-aad ee Xooga Dalka Soomaaliya sida ay qabaan ‘Saraakiisha qaar ka mid ah’, wuxuuna ka soo howlgalay Gobolada Mudug, Galguduud, Bay iyo Gobolka Shabeelada hoose, wuxuuna ka mid ahaa Kaaliyayaasha Horjoogaha guud ee Kooxda Argagixisada Shababka Axmed Diiriye, iyadoo Horjooge Muxidiin Dhangad (Daqare) oo ka tirsanaa kooxda Khawaarijta ah ee Al-Shabaab, Deegaan ahaana kasoo jeeda Koonfurta Gobolka Mudug, kaasi oo muddooyinkii dambe ku Dhumalesanayay deegaanno ka tirsan Jubbooyinka.
Sida warar hor dhac ah ee ay heshay Wakaaladda SONNA ayaa sheegaya in Horjooge Daqare laga qabtay Guriga Aabihiis oo degan Xamar, Xilli uu Booqasho Dhuumaleysi ah halkaasi ugu tegay, waxana la tilmaamayaa in Horjooge Daqare uu kooxda Al-Sabaabka uga biiray Degmada Xarardhere ee Gobolka Mudug, wuxuuna sanadihii dambe u wareegey Gobolada Jubboyinka ee Argagixisadu ku dhumalesanayaan.
Wararka naga soo garaya Degmada Ceeldheer ayaa sheegaya in Ciidanka Xoogga Dalka iyo kuwa deegaanka ay howlgallo ka dhan ah khawaarijta ka fuliyay deegaano dhaca bariga gobolka Galgaduud., kaasi oo ahaa mid qorsheysan ayay ciidamadu ka sameyeen deegaanada kala ah Bacadka Digireed, Joqofoow, Dahar Faqay, Cali Yabaal, Isgooska Xeydoow, Galka Dhaaleey, Xaaji dhagax, iyo Maraayga Sodonka oo dhammaantood ka tirsan Degmada Ceeldheer, halkaasi oo khasaaro lagu gaarsiiyay khawaarijta.
Sarreeye Gaas Cali Caraaye Cosoble Gacma Dulle oo ka mid ah Saraakiisha Ciidanka Xoogga Dalka, islamarakaana ka mid ahaa Saraakiisha howlgalka hoggaamineysay ayaa sheegay in sidii loogu talagalay uu u dhacay howlgalka, jab xoogganna lagu gaarsiiyay khawaarijta, iyadoo la soo warinayo in Howlgalada intii ay socdeen lagu burburiyay fariisimo Khawaarijta ay ku lahaayen deegaanadaasi, sidoo kalena Ciidamada ayaa soo furtay Agabyo Milatari oo ay Khawaarijta isaga carareen.
Wararka laga helayo NISA ayaa waxaa kaloo tibaaxayaa in howlgal ay iska kaashadeen Ciidanka Xoogga Dalka Soomkaaliyeed, Hey’ada Nabad Sugida iyo Saaxiibada caalamka ayaa ka dhacay deegaannada kala ah Jacar iyo Garab la’ oo ka tirsan gobalka Galgaduud, iyadoo Howlgalka koowaad lagu burburiyey Xarun keyd hub u aheyd Khawaarijta, halka midka labaadna lagu beegsaday Garaash cadowga ay u yaaleen Gaadiid tiro badan.
Dhinaca kale Hey’adda Nabadsugidda iyo Sirdoonka Qaranka ee NISA ayaa shaacisay inay 20-Website oo Kooxda Argagixisada leedahay ay xireen, iyadoo Mareegtooyinkaan ay ahaayeen kuwa ay kooxdu ku faafin jirtay Afkaartooda iyo Howlgaladooda, waxaana shaki ku jirin in ay fududayay in Accountiyada Baraha bulshada (Facebook, Tweeter, Tiktok iyo kuwa kale) la xiro, iyadoo toos loo la xiriiraayo Shirkadaha iska leh lana sababeynaayo dhibaatada ay Bulshada ku hayaan, isla markaana waafaqa xeerarka caalamiga ah iyo kuwa dalalka laga leeyahay.
“Si la mid ah, shirkadaha keydiya xogta Mareegaha internet-ka ayaa iyaguna leh sharciyo ay kaga hor tagaan Akoonada ay ku qancaan inay yihiin kuwa Argagixiso ama cid kale oo mudan in laga xiro, sidaasi darteed Dowladdu shirkadahaasi ayay soo ogaataa kadibna xiriir la samaysaa, Balse waxaas oo dhan waxaa ka muhiimsan in lacagaha khidmada ee mareegaha loo adeegsado kaarar Bangi, taasoo la sheegay inay noqon karto si dhib oo looga hortago mareegyadaasi”, ayuu yiri Ciise Xasan oo ah Falanqeeye arrimaha Amniga, kaasi oo degan Magaalada Helsinki ee Dalka Finland .
“Dawladaha Horumaray waxay leeyihiin hal meel oo laga xakameeyo guud ahaan Internet-ka taasoo u fududeynaysa in laga war hayo tilaabana laga qaado Bogagga iyo Mareegaha noocaas oo kale ah, hase yeeshee waxaasi shaki laga muujiyay in Dowladda Federaalka ay haysato nidaamka noocaas ah ee horumarsan”, ayuu sii raaciyay Falanqeeye Ciise Xasan.
Wararka naga soo gaaraya Dalka Kenya ayaa sheegaya in 3-Eedeysane lagu eedeeyay inay Dalka Konfur Afrika ka keeneen Diyaarad aan duuliye laheyn, si ay uga iibiyaan ama u adeegsato Kooxda Argagixisada ah ee Shabaabka, iyadoo Maxkamada Kahawa amartay in la horkeeno 6-da bisha March, iyadoo Eedeysanayaasha oo magac-yadoodu lagu kala sheegay Shuceyb Rashiid Xaaji, Deeqow Sheekh C/raxmaan iyo John Kibe Kahiga ayaa Xoogaga Amaanka ee la dagaalanka Argagaxisada (ATPU) ay fashiliyeen 27-kii bishii October ee sanadkii hore, markaasoo laga soo qabtay meel aan la shaacin oo gudaha Dalka ah, waxaana la horkeenay Maxkamada la dagaalanka Argagixisada oo ay dambi-baarayaal ka doonayeen Muddo ku heyn Xabsi oo dhan 3-Maalmood ah, si kiiska loo baaro Kiiskooda.
Eedeesanayaasha Shuceyb iyo Deeqow ayaa midkiiba loo haystaa 3-Dembi oo kala ah inay maleegayeen weerar Argagixisanimo, bixinta hantida, Adeegyada fulinta fal Argagixisanimo iyo inay taageero u raadiyaan fulinta fal Argagixiso oo lidi ku ah sharciga ka hortagga Argagixisada halka Kibe uu yahay oo wajahaya laba Eedeymo oo ah inay ku shirqooleen dad kale oo ka baxsan Jamhuuriyadda Kenya, si ay u helaan badeecooyin xaddidan oo kala ah diyaarad aan duuliye laheyn oo laga leeyahay Jamhuuriyadda Koonfur Afrika ujeeddooyin ay ka mid yihiin fal Argagixiso iyo dejinta badeecado aan xaddidnayn ka dib marka la keeno.
Sida xogta lagu helay Eedeysan Deeqow, oo ka tirsan Shaqaalaha ASCC Logistics ee Nairobi iyo Kibe, oo ah Wakiilka soo gudbinta iyo soo gudbinta ee fadhigiisu yahay Lungalunga ayaa la sheegay inay ka caawiyeen Shuceyb, oo deggan xerada qaxootiga ee Hargadera si uu u nadiifiyo shixnadda la gudbiyo kooxda Shabaabka marka ay dalka soo galaan.
Wasiirka Wasaarada Gaashaandhigga Soomaaliya Mudane Cabduqaadir Maxamed Nuur ayaa Magaalada Riyaad ee Boqortooyada Saudi Carabiya kaga qeybgaley Meertada labaad ee Wasiirdda Difaaca Wadamada ku bahoobey Isbaheysiga Militeriga La-dagaalanka Argagaxisada ee wadamada Islaamka (IMCTC), isagoo kaga warbixiyey guulaha Shacabka iyo dowlada Soomaaliyeed ay ka gaareen la dagaalanka iyo Ciribtirka kooxda Khawaarijta Argagixisida ah, wuxuuna islamarkaana shirka kula wadaagey khatarta ay u leedahay geeska Afrika iyo Badda-cas xad gudubka Dowlada Itoobiya ay ku baal martay dhammaan Shuruucda Caalamiga iyo kan Gobolka, islamarkaana ugu xadgudubtay Madaxbanaanida iyo bed-qabka dhuleed ee Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya.
By. C/lahi Ruush
