Muqdisho (SONNA)- Wasiirka Maaliyadda Soomaaliya ayaa shir guddoomiyay kulanka billaha ah ee FGC oo markii ugu horesay loo qabtay habka online ah, iyadoo ay jirto caqabadaha xanuun ka COVID-19.
Kulanka ayaa looga ka dooday sidii loo horumarin lahaa arrimaha dhaqaalaha, iyadoo lagu guda jiro xiligaan adag ee Adduunka oo dhan uu saameeyay Coronavirus.
Wasiir Beyle ayaa xusay inay ka goโantahay hagaajinta hannaanka Dowlad-Wanaaga.
HALKAN KA AKHRISO KHUDBADII UU SHIRKA KA JEEDIYAY
Khudbada Mudane. Dr. Abdirahman D. Beileh
Wasiirka Wasaaradda Maaliyadda
Dowladda Federaalka Soomaaliyaย
Shirka Agaasimaha Guud ee IMF, Wasiiradda Maaliyadda iyo Guddoomiyeyaasha Bangiga Dhexe ee dalalka MENAP
Ka hortaga safmareenka Covid-19 ee Bariga Dhexe iyo Bartamaha Aasiya: U kuurgalida Dhaqaalaha Gobolka
Marwo, Kristalina Georgieva, Agaasimaha Guud, ee IMF, Guddoomiyeyaasha Bangiga sharafta leh, Mudanayaal iyo Marwooyin,
Sharaf weyn ayay ii tahay in aan ka qeyb-galo kulankaan taariikhiga ah ee dhanka khadka internet-ka ah (Video teleconference), kaas oo diiradda lagu saaray arrinta hadda taagan oo ah cudurka Covid-19. Waxaan doonayaa in aan fursadaan uga faaโiideysto in aan kaaga mahadceliyo Marwo, Agaasimaha Guud, ee IMF iyo hawlwadeenada hawlkarka ah taageeradaada aan kala go`a lahayn ee aad la garab taagan tihiin dhammaan dalalka xubnaha ka ah Heyโadda IMF,si gaar ah dalalka aadka u nugul si ay u yareeyaan waxyeelada saameynta leh ee Corona Fayras.
Waxaan sidoo kale doonayaa in aan u mahadceliyo anniga ooย adiga kuu sii marinaya dhammaan dalalka qaybta ka ah Sanduuqa Lacagta ee sida wanaagsan uga jawaabay baaqeennii deyn cafinta, iyada oo dhammaan Heyโaddaha Maaliyadda dunida oo ay IMF ku jirtoย iyaga oo lacagtooda adeegsanaya Soomaaliya siiyeen fursad ay horay ugu socon karto kaddib geedi socod dheer oo guul ku dhammaaday kaas oo ay dusha ka hageysay nidaamka la socodka shaqaalaha ee Heyโadda IMF (Staff Monitoring Program).
Soomaaliya waxay wajaheysa caqabad, sida dunida kale, oo la tacaaleysa cudurka Covid-19. Waxa uu cudurku saameeyay dalkeenna iyo dadkeenna dhinacyo kala duwan kuwaas oo halis ku ah hormarkeenna dhaqaale, si gaar ah, caafimaadka iyo qaab nololeedka inta ugu jilicsan bulshada.
Dowladdaย Federaalka Soomaaliya, sida dalalka kale ee xubnaha ka ah Heyโadda IMF waxay mudnaanta koowaad siisay nabadgalayda iyo badqabka dadkeeda iyada oo dhaqangalisay siyaasado lagu xakameynayo dhaqdhaqaaqa isla markaana lagu lagu yareynayo faafitaanka cudurkaan dilaaga ah. Taasi waxay saameyn weyn ku yeelatay dhaqaalaha. Waxyaabaha ugu muhiimsan waxaa ka mid ah:
- Wax soo saarkii oo hoos u dhacay maadaama uu yaraaday waxyaabaha la soo saaro iyo adeegyada taas oo sidoo kale keentay in ay yaraato canshuurtii laga heli jiray wax soo saarkaas.
- Waxaa hoos u dhac ku yimid alaabadii iyo adeegyadii dibadda laga keeni jiray taas oo keentay in uu yaraado dakhligii soo gali jiray furdooyinka (Customs) iyo canshuurtii baddeecada dibadda laga keeno.
- Shaqo laโaanta oo korortay gaar ahaan kuwa ka shaqeeya dhaqaalaha aan rasmiga ahayn, waxayna taageeridda dadkaas jilicsan u baahan tahay tallaabooyin ay dowladda Federaalku qaaddo.
- Lacagta xawilaadaha ayaa kaalin weyn ka ciyaara dhaqaalaha Soomaaliya waana tirade ugu badan ee qoysaska iyo shakhsiyaadka Soomaaliya ku nool ay ku tiirsan yihiin. Dhibaatada shaqo laโaan ee uu sababay cudurkaan Covid 19 iyo hoos u dhaca dhaqaalaha ee dunida ayaa saameeyay shaqada qurbo joogta, taas oo hoos u dhigtay kaalmadoodii.
Arrinta xawilaadaha iyo soo dirista lacagta dibadaha ee Soomaaliya waxaa mar kale sii adkeeyay jiritaan laโaanta ah in uusan jirin nidaam bangi oo wakiilo dibbada uga ah xawilaadaha Soomaalida oo u fududeeyo kala gudbinta lacagahooda ganacsiga ee dibadda iyo gudaha Soomaaliya (Correspondent Banking). Waqtigaan oo duulimaadyaadii dunida la xadiday, dhaqdhaqaaqiina uu yaryahay way ku adag tahay shirkadaha xawilaadaha Soomaalida iyo ganacsadatadaba in ay dhaqaalahooda socod siiyaan si ay u maalgaliyaan hawlaha muhiimka u ah dhaqaalaha calaamka . Tani waxay dhaawaceysa dhaqaalaha Soomaaliya.
Sida ku cad waxyaabaha aan soo sheegay cudurka safmarka ah ee Covid 19 waxa uu Soomaaliya u saameeyay si aan horay loo arag. Sida dalalka kale, waxaan wajaheynyaa xaalad aan kala caddeyn, waxaa se naga go`an in aa sii wadno iskaashiga dadkeenna, bahwadaagta caalamiga ah iyo Heyโadaha Maaliyadeed ee dunida si aan u xaqiijinoย dhimistaย saameeynta waxyeello ee cudurka Corona, innaga oo qorsheynayna mustaqbal kawanaagsan iyo deganaasho ka badan midkaan.
Sidaas darteed, waxaan si dhow u la shaqeyneynaa hawlwadeenada IMF ee Soomaaliya si loo soo afjaro saameynta guud ee cudurka Corona uu ku yeeshay Miisaaniyadda sannadka 2020-2021. Taasi waxay si sax in noogu sheegi doontaa halka aan taaganahay dhaqaale ahaan iyo waxa aan u baahanahay si aan horay ugu soconno.
Marwo Maamulaha Guud, Kristalina Georgieva, ee IMF, waxaan mar labaad, kaaga mahadcelinayaa taageeradaada joogtada ah iyo waliba hoggaamintaada dhiirran xilligaan lagu jiro waqtiga adag.Waa hubanti, in aan kuu ognahay dadaalkaaga, waana ku garab taaganahay.
Waa mahadsan tihiin.
DHAMMAAD
