Wakaaladda Wararka Qaranka Soomaaliyeed
EN
Ar
Search
  • Bogga Hore
  • Gudaha
    GudahaShow More
    Guddoomiyaha SODMA oo Geneva kaga qayb galay madasha caalamiga Yareynta Khataraha iyo Musiibooyinka
    June 7, 2025
    Guddoomiyaha jannaale: Cadowga Khawaarijta waan dabar jaraynaa
    June 7, 2025
    Ciidanka daraawiishta Puntland oo burburiyey Talisyo khawaarijtu ku lahayd Togga Baallade
    June 6, 2025
    Guddoomiyaha aqalka sare iyo wafdi uu hoggaaminayo oo dalka dib ugu soo laabtay
    June 6, 2025
    In ka badan 40 horjooge iyo maleeshiyaad Khawaarij ah oo lagu dilay deegaanka Ceelhareeri ee G/Hiiraan
    June 6, 2025
  • Caalamka
    CaalamkaShow More
    Israa’iil oo duqeymo ka geysatay koonfurta Lubnan
    June 6, 2025
    Xamaas oo muujisay in aysan ku qanacsaneyn qorshaha Maraykanka ee Gaza
    May 30, 2025
    Trump oo xannibay awoodda Jaamacadda Harvard ee diiwaangelinta ardayda caalamka
    May 23, 2025
    Shaqaale ka tirsan Safaaradda Israel oo Washington lagu dilay
    May 22, 2025
    Hawlgallo ka dhan ah Khawaarijta oo ka socda Hiiraan iyo Shabeelaha dhexe
    May 20, 2025
  • Maqaallada
    MaqaalladaShow More
    ‘Safarka Dalxiiska iyo Nabadda ee Halyeeyada’ (WARBIXIN)
    May 28, 2025
    ‘Macawisleyda gobolka Hiiraan oo muujiyey Dhabar adeeg iyo Geesinimo (WARBIXIN)
    May 24, 2025
    “Janno Aakhira iyo Jiritaan Xornimo u Jahaad gala”
    May 21, 2025
    Xuska 15-ka May ee Maalinta Dhallinyarada Soomaaliyeed
    May 15, 2025
    Sahmintii Shidaalka oo heer gabagabo ah soo gaaray (WARBIXIN)
    May 6, 2025
  • Ganacsiga
    GanacsigaShow More
    𝐒𝐡𝐢𝐫𝐰𝐞𝐲𝐧𝐚𝐡𝐚 𝟏𝟏-𝐚𝐚𝐝 𝐞𝐞 𝐈𝐬𝐤𝐚𝐚𝐬𝐡𝐢𝐠𝐚 𝐆𝐚𝐧𝐚𝐜𝐬𝐢𝐠𝐚 𝐒𝐡𝐢𝐢𝐧𝐚𝐡𝐚 𝐢𝐲𝐨 𝐖𝐚𝐝𝐚𝐦𝐚𝐝𝐚 𝐂𝐚𝐫𝐚𝐛𝐭𝐚
    April 29, 2025
    Waa maxay Starlink oo la siiyay ogolaanshaha? (WARBIXIN) 
    April 19, 2025
    𝐒𝐨𝐨𝐦𝐚𝐚𝐥𝐢𝐲𝐚 𝐢𝐲𝐨 𝐌𝐚𝐫𝐞𝐲𝐤𝐚𝐧𝐤𝐚 𝐨𝐨 𝐤𝐚𝐥𝐚 𝐬𝐚𝐱𝐢𝐢𝐱𝐝𝐚𝐲 𝐇𝐞𝐬𝐡𝐢𝐢𝐬 𝐇𝐨𝐫𝐮𝐦𝐚𝐫𝐢𝐧𝐞𝐞𝐝 𝐨𝐨 𝐠𝐚𝐚𝐫𝐚𝐲𝐚 $𝟔𝟖.𝟓 𝐌𝐢𝐥𝐲𝐚𝐧
    October 1, 2024
    Shirkii Beijing: Fursadaha Afrika iyo Fursadaha Soomaaliya
    September 26, 2024
    Soomaaliya oo hirgalinaysa Lambarka mideysan ee aqoonsiga canshuur bixiyaha
    August 7, 2024
  • Ciyaaraha
    CiyaarahaShow More
    Ra’iisul wasaare Xamse oo furay kulan ciyaareedka xidigaha halyeeyada Soomaaliya iyo Afrika.
    May 27, 2025
    Wasiirka duulista hawada oo qaabilay wafdi ka socda Qaramada Midoobay
    May 27, 2025
    Muqdisho oo berri martigelineysa ciyaaryahanno caalami ah
    May 26, 2025
    Muqdisho oo isu diyaarinaysa soo dhoweynta wafdi sare oo ka socda FIFA iyo CAF
    May 20, 2025
    Degmada Heliwaa oo 14 dhibcood kaga badisay degmada Laascaanood
    March 1, 2025
Reading: Ummad yahay u nooloow, Sida Aadmigoo kale (WARBIXIN)
Share
Font ResizerAa
Wakaaladda Wararka Qaranka SoomaaliyeedWakaaladda Wararka Qaranka Soomaaliyeed
  • ENGLISH
  • ARABIC
Search
  • Bogga Hore
  • Gudaha
  • Caalamka
  • Maqaallada
  • Ganacsiga
  • Ciyaaraha
Follow US
©2023 || All rights reserved SONNA
Wakaaladda Wararka Qaranka Soomaaliyeed > Blog > Wararka > Gudaha > Ummad yahay u nooloow, Sida Aadmigoo kale (WARBIXIN)
GudahaMaqaallada

Ummad yahay u nooloow, Sida Aadmigoo kale (WARBIXIN)

By Ruush Abdullahi
Last updated: August 20, 2024
8 Min Read
Share

Waxaa si rasmi ah u dhaqan galay Canshuurta Gadista ee loo yaqaano (VAT) taasi oo qaab system ahaan u go’aysa marka uu dhacayo kala iibsi suuqa ah, taariikh ahaan waxaa canshuurtaartani ka soo bilaabatay wadamada Jarmalka iyo Faransiiska.kadibna waxa uu ku baahay dalal ka kala tirsan Caalamka, waxayna Jarmalku ku bilaabeen lacag dhan 18$ sanadkii 1918-kii, halka Faransiiskuna uu bilaabay sanadkii 1954-kii qaadist canshuurta oo dhammeyd 16$.

Canshuurtaan oo horay ay dowladdu soo rogtay ayaa dhawaan si rasmi ah u bilowday, iyadoo horay isku dayo badan oo loo sameeyay aysan u hirgelin, iyadoo dhinaca kale isfaham laga gaaray Ganacsatada maalmahaan cabashada qabay iyo dowladda, iyadoo qeybo ka mid ah suuqa bakaaraha uu xiranaa, halka ay furanaayeen Suuqyada kale ee magaalada.

Qiimaha lagu bilaabay Canshuurtaan oo ah 05% ayaa ah kan ugu yar waddamada geeska Afrika, taasi oo ah u turis ay Dawladdu u tureyso Shacabka Soomaaliyeed oo ka soo kabanaya duruufo qalafsan oo muddo dheer ay ku soo jireen. Arintaan ayaa ku soo aadeysa iyada oo dhawaan is faham ay ka gaareen Dawladda iyo Ganacsatada cabshooyinkii ka yimid, kuwaasi oo ay Dawladdu balanqaadday in ay ka jawaabayso. Talaabadaan waa mid kor u qaadaysa awoodda iyo sharafta Dawladnimada Soomaaliya, waxayna horseedaysaa in Dawladdu kordhiso adeegyada dadweynaha sida Amniga, Waxbarashada, Caafimaadka, Dib u dhiska Waddooyinka iyo Horumarinta hay’adaha Qaranka, taasi ayaa ah talaabo kale oo Dawladdu u qaadeyso xoojinta iyo hirgalinta nidaamka Dowladnimada, waxayna muujinaysaa horumarka maalin kasta ay ku talaabsanayso Dawladda Soomaaliya.

Madaxweynaha Jamhuuriyadda oo hadal jeedintiisa diiradda ku saaray xaaladda dalka, duruufaha ku xeeran dhallinyarada Soomaaliyeed iyo qorshaha dowladda ee difaaca madaxbannaanida iyo qarannimada dalkeenna ayaa ku dheeraaday arrimaha canshuuraha oo cabasho laga qabay, asaga oo yiri “Majirto Canshuur cusub oo dowladdu soo kordhisay balse waxaa cusub nidaamka lagu bixinayo”.

Wasiirka wasaaradda maaliyadda dowladda FS mudane Biixi Iimaan Cige oo dhawaan ka hor hadlay golaha shacabka Jamhuuriyadda FS ayaa sheegay in cabashada ganacsatada Muqdisho aysan aheyn canshuur dheeraad ah oo lagu soo rogay, balse ay culeysyo ka muujiyeen lacago kale oo laga qaado, wuxuuna xusay in ganacsatadu ay bixiyaan canshuurta ku waajibtay, “taasna aanu ka jirin wax caqabad ah, balse dowladdu ay hadda ku howlan tahay in ganacsatada laga dul qaado culeysyada kale ee aan qaban”. Biixi ayaa sheegay in wax badan oo ka mid ah caqabadaha ay ka cawdeen ganacsatada la xaliyay, uuna la fariistay guddi ka socda, haatana la doonayo ilaa heer xukuumadeed in cabashadooda la gaarsiiyo, si go’aan mug iyo miisaan leh oo xal rasmi ah keeni kara looga soo saaro.

“INTAAD FALIN KA FIIRSO. Dawladuhu waxay ku shaqeeyaan waa canshuurta, dalalkuna waxay ku kala horreeyaan waa hadba in u dhiganta heerka isku fillaansho iyo ka maaranka kaalmada & ku tiirsanaanta shisheeyaha. Haddii Canshuurta la diido waxay la macne noqonaysaa “Dan kama lihine dawladnimadeenna ciddii doonto ha iibsato”. Sidoo kale haddii canshuurta  la siyaasadeeyo waxaa lumaya jiheeyaha akhlaaqeed ee siyaasadda (political moral compass). Fiicanaa inta tabarta la hayo in talada wanaagsan la helo, lana qaato”, sidaasi waxaa boggiisa Facebook-ga ku qoray Suldaan Cabdiqani Qorane.

Abwaan Cusmaan Guure ayaa isna su’aashaan is weydiiyay “Qaaraanka beelaha  Leyskuma qilaafee  Maxaa Qaranka tiisii Hadba looga qeylshaa?”.

ugu dambeyntii Xildhibaannada Golaha Shacabka ee Baarlamaanka Soomaaliya ayaa shalay ka dooday qaadista canshuurta Gadista ee loo yaqaan(VAT), iyadoo Xildhibaanada qaar oo ka hadlay kulanka ayaa soo dhaweeyay sida ay dowaladda uga jawaabtay cabashadii ay qabeen gancsatada,iyagoo gancsatada faray in ay bixiyaan Canshuurta si dalku u gaaro isku filnaasho. Xildhibaan Cabdisalaan Dhabancad ayaa yiri “Dowlad ma shaqeyn karto haddii aan canshuur la bixin, qof kastana waa ogyahay.” Xildhibaan Cabdulqaadir Baaraka “Dowladda Soomaaliyeed waa ku mahadsan tahay sida ay u xalisay cabashadii ganacsatada, haddii aan canshuur la qaadin kaalmo shisheeye ka maarmi meyno.” Xildhibaan Maxamed Cabdulqaadir “In aan dowlad u ekaano waxay naga xigtaa in aan canshuur qaadno”, Xildhibaan Maxamed Haaruun ayaa isna yiri:- “Waa ceeb in aan hoorsano gacmaha shisheeye fadlan aan bixino canshuurta dowladda”, halka Xildhibaan Caasha Koos ay tiri:- “Maanta waxaan islahaa Baarlamaanku waxa uu dowladda ugu hambalyeynayaa sida ay u maareysay cabashadii Ganacsatada iyo Bajaajleyda.”

Madaxweynaha dowladda FS mudane Xasan Sheekh Maxamuud oo dhawaan khudbad u jeediyey shacabka Soomaaliyeed, isagoo dul istaagay arrimaha dalka ka taagan oo ay ka mid yihiin la dagaalanka Khawaarijta, hirgelinta nidaamka canshuuraha iyo cabashada ay qabaan qaar ka mid ah dhallinyarada Bajaajlayaasha ayaa sheegay in dowladdu ay dhageysatay cabashada ganacsatada iyo dhallinyarada Soomaaliyeed ee ka cabanaya canshuuraha iyo lacago ay sheegeen in lagu siyaadiyay.

“Cabashada bajaajlayaasha wax badan oo ka mid ah waa la xaliyay, raali kama nihin wax iyaga dhibaya, dowladda FS iyo anoo madaxwynaha ahba ogolaan mayno” ayuu yiri madaxweyne Xasan Sheekh, wuxuuna ugu baaqay dhallinyarada inay xaq u leeyihiin cabasho muujinta, balse loo baahan yahay inay maraan hanaan nabdoon, si aan loogu soo dhex dhuuman.

“Si looga jawaabo cabashada dhallinyarada Soomaaliyeed ee ka shaqeysata Mooto Bajaajta, waxaan yeelanay kulan ay goobjoog u ahaayeen guddoomiyaha gobolka Banaadir, Yuusuf Xuseen Jimcaale (Madaale) , waaxyaha ay quseysa ee gobolka , wasaaradda amniga, Wasaradda Maaliyada, Booliiska iyo taliska ciidanka nabad-galyadda waddooyinka, waxaan isla qaadanaya sida ugu dhaqsaha badan ee ugu habboon in xal loo helo tabashada Darawalada Mooto Bajaajta”, sidaasi waxaa warbaahinta u sheegtay Fowsiyo Cisman Cigaal Wasiirka Gaadiidka XFS.

“Kulanka oo ay ka soo baxday go’aamo wax looga beddelayo dhammaan arrimaha ay tabashada ka muujiyeen dhallinyarada Moota Bajaajka ku shaqeysata , ayaa sidoo kale waxaan hoosta ka xariignay in mudnaan la siiyo dhallinyarada Moota Bajaajta”, ayay sii raacisay Fowsiyo Cisman Cigaal Wasiirka Gaadiidka

Afhyeenka Maamulka gobolka Banaadir ayaa Warbaahinta la wadaagay go’aannada ka soo baxay kulanka deg deg ahaa ay isugu yimaadeen madaxda hey’addaha ay Khuseyso cabashadda ay muujiyeen wadayaashada gaadiidta Bajaajta. Waxaana ka mid ah go’aannadaas:

  1. Lacagta Leysinka waxaa laga dhigay 106.5, halka markii hore cel celis uu ahaa $200.
  2. Haddii uu leysinka kaa dhaco waxaa laga dhigay 32 doolar oo kaliya, haddii uu kaa lumana 20 dollar.
  3. Mudada dhicista Leysinka oo markii hore aheyd saddex sano, hadda waxaa laga dhigay 5 Sano.
  4. Ganaaxa qofkii Leysin la’aan ah oo markii hore aheyd 50$, hadda waa 5$.
  5. Warqadda Caafimaadka oo markii hore aheyd 25 ilaa 30$, hadda waa 15$.
  6. Warqadda dhalashada iyo Sugnaanta waa 10$.
  7. Halka waraaqada dambi la’aantana alaga dhigay 10$.

ugu dambeyntii waxaannu leenahay ‘Dalkada ku dhis Afkaaga, Jeebkaaga iyo Muruqaaga’.

By. C/lahi Ruush

Share This Article
Facebook Email Copy Link Print

MAQAALLADA

Tartamayaasha Dhahar oo caawa u gudbay wareegga 2-aad ee tartanka

WararkaWargayskaWaxbarashada
March 3, 2025

Guddoomiyaha SODMA oo Geneva kaga qayb galay madasha caalamiga Yareynta Khataraha iyo Musiibooyinka

Muqdisho(SONNA):-Guddoomiyaha Hay’adda Maareeynta Musiibooyinka Qaranka Maxamuud Macallin Cabdulle iyo wafti uu hoggaaminayo ayaa Xarunta Qaramada…

June 7, 2025

Dowladda FS oo Aw-dheegle Diyaarad kaga soo qaadday dad shacab ah oo ku dhaawacmay Qarax miino Shabaab ay la beegsadeen

Aw-dheegle(SONNA) Ciidanka Xoogga Dalka iyo dadweynaha degmada Aw-dheegle ee gobolka Shabeellaha Hoose oo is garabsanaaya ayaa…

September 7, 2019

Ra’iisalwasaaraha Soomaaliya iyo wafdi uu hogaaminayo oo gaaray Magaalada Baydhabo halkaasoo siwayn loogusoo dhaweeyey

Baydhabo(SONNA) Wafdigan uu hoggaaminayo Ra”iisul Wasaaraha Xukuumadda Federaalka Soomaaliya mudane Xasan Cali Khayre ayaa goor…

September 8, 2019

WARAR DHEERAD AH

Wasaaradda Deegaanka oo baaritaan ku sameyneysa fuustooyin sun looga shakiyay oo lagu arkay xeebta Cadale

Muqdisho(SONNA):-Wasaaradda Deegaanka iyo Isbedelka Cimilada Dowladda Federaalka Soomaaliya ayaa soo saartay digniin la xariirta fuustooyin aan la aqoon waxa ku…

GudahaWararka
February 27, 2023

QORMO:-MACLUUMAAD KU SAABSAN SOOMAALIDA IYO GARSOOR-DHAQAMEEDKA

Qormo..(SOONN)..Ka salgaaridda,doodaha,is-maan-dhaafka,muranka,gacan ka-hadalka, qulqulatooyinka,xasaradaha iyo asaarka ayaa lagu tilmaamaa astaamaha gorsooridda cuddoon. Marka aynu ka hadleyno garsoorka iyo qaybihiisa kala…

MaqaalladaWararka
January 27, 2022

Wafdi uu hogaaminayo wasiirka hawlaha guud oo gaaray dalka Libya

Tripoli (SONNA): Wafdi uu hogaaminayo wasiirka wasaaradda hawlaha guud, dib u dhiska iyo guriyeynta dowladda FS mudane Ismaaciil Cabdiraxmaan Sheekh…

GudahaWararka
December 19, 2023

Wasiirka Caafimaadka oo ka warbixisay xaaladihii ugu dambeeyay COVID-19 ee Dalka

Muqdisho (SONNA)-Wasaaradda Caafimaadka Xukuumadda Federaalka Soomaaliya ayaa warbixinta maalinlaha ah ee xogta Feyruska Karoona ku sheegtay in la diiwaan geliyay…

GudahaWararka
August 5, 2021

Somali National News Agency established in 1964. It is one of the main pillars of the Ministry of Information, Culture, and Tourism.

  • Bogga Hore
  • Gudaha
  • Caalamka
  • Maqaallada
  • Ganacsiga
  • Ciyaaraha
  • SNTV
  • RADIO MOGADISHU
  • WARGEYSKA
  • TOURISM DEPARTMENT

Follow US: 

  • MoICT
  • VILLA SOMALIA
  • OPM SOMALIA

All rights reserved SONNA

©2023