Wakaaladda Wararka Qaranka Soomaaliyeed
EN
Ar
Search
  • Bogga Hore
  • Gudaha
    GudahaShow More
    Maareeyaha NIRA oo ka qeyb galay Meertada 7-aad ee Madasha Horumarinta Aqoonsiga Dhijitaalka ah
    June 30, 2025
    Wasiirka Arrimaha Gudaha oo furay Kulanka Guddiga Sare ee Mashruuca Kordhinta Adkeysiga Iyo La-qabsiga Isbedelka Cimillada
    June 30, 2025
    MADAXWEYNAHA OO MAGACAABEY MAAREEYAHA GUUD EE WAKAALADDA MADBACADDA QARANKA
    June 30, 2025
    ๐‘๐š’๐ข๐ข๐ฌ๐ฎ๐ฅ ๐–๐š๐ฌ๐š๐š๐ซ๐ž ๐—๐š๐ฆ๐ฌ๐š: “๐Œ๐ฎ๐ฌ๐ญ๐š๐ช๐›๐š๐ฅ๐ค๐š ๐’๐จ๐จ๐ฆ๐š๐š๐ฅ๐ข๐ฒ๐š ๐จ๐จ ๐›๐š๐ซ๐ฐ๐š๐š๐ช๐จ ๐š๐ก ๐ฐ๐š๐ฑ๐š ๐ฎ๐ฎ ๐ค๐ฎ ๐ฃ๐ข๐ซ๐š๐š ๐ก๐จ๐ซ๐ฎ๐ฆ๐š๐ซ๐ข๐ง๐ญ๐š ๐๐ก๐š๐ช๐š๐š๐ฅ๐š๐ก๐š ๐›๐ฎ๐ฅ๐ฎ๐ฎ๐ ๐ ๐š ๐š๐ก”
    June 30, 2025
    Duqa Muqdisho oo Dhagax dhigay dhismaha waddada laamiga ah ee isku xirta Isgoyska Banaadir iyo Wadajir
    June 30, 2025
  • Caalamka
    CaalamkaShow More
    Turkiga oo qorsheynaya in la ballaariyo nidaamka hubka difaaca ee dallkiisa
    June 27, 2025
    Kulan la doonayo in lagu qaboojiyo xiisadda Israel iyo Iran oo ka dhacaya Geneva
    June 20, 2025
    Israel oo duqeysay goobo muhiim ah oo ku yaalla Iran
    June 13, 2025
    Israa’iil oo duqeymo ka geysatay koonfurta Lubnan
    June 6, 2025
    Xamaas oo muujisay in aysan ku qanacsaneyn qorshaha Maraykanka ee Gaza
    May 30, 2025
  • Maqaallada
    MaqaalladaShow More
    Xuska 27-ka June ee Maalinta Xoriyadda Jabuuti
    June 27, 2025
    26-ka juun โ€œCurashadii Maandeeqโ€
    June 26, 2025
    Madaxweyne Xasan oo Goob Joog u noqday dhammaadka Sahminta Badda Soomaaliya (WARBIXIN)
    June 14, 2025
    โ€˜Safarka Dalxiiska iyo Nabadda ee Halyeeyadaโ€™ (WARBIXIN)
    May 28, 2025
    ‘Macawisleyda gobolka Hiiraan oo muujiyey Dhabar adeeg iyo Geesinimo (WARBIXIN)
    May 24, 2025
  • Ganacsiga
    GanacsigaShow More
    ๐’๐ก๐ข๐ซ๐ฐ๐ž๐ฒ๐ง๐š๐ก๐š ๐Ÿ๐Ÿ-๐š๐š๐ ๐ž๐ž ๐ˆ๐ฌ๐ค๐š๐š๐ฌ๐ก๐ข๐ ๐š ๐†๐š๐ง๐š๐œ๐ฌ๐ข๐ ๐š ๐’๐ก๐ข๐ข๐ง๐š๐ก๐š ๐ข๐ฒ๐จ ๐–๐š๐๐š๐ฆ๐š๐๐š ๐‚๐š๐ซ๐š๐›๐ญ๐š
    April 29, 2025
    Waa maxay Starlink oo la siiyay ogolaanshaha? (WARBIXIN)ย 
    April 19, 2025
    ๐’๐จ๐จ๐ฆ๐š๐š๐ฅ๐ข๐ฒ๐š ๐ข๐ฒ๐จ ๐Œ๐š๐ซ๐ž๐ฒ๐ค๐š๐ง๐ค๐š ๐จ๐จ ๐ค๐š๐ฅ๐š ๐ฌ๐š๐ฑ๐ข๐ข๐ฑ๐๐š๐ฒ ๐‡๐ž๐ฌ๐ก๐ข๐ข๐ฌ ๐‡๐จ๐ซ๐ฎ๐ฆ๐š๐ซ๐ข๐ง๐ž๐ž๐ ๐จ๐จ ๐ ๐š๐š๐ซ๐š๐ฒ๐š $๐Ÿ”๐Ÿ–.๐Ÿ“ ๐Œ๐ข๐ฅ๐ฒ๐š๐ง
    October 1, 2024
    Shirkii Beijing: Fursadaha Afrika iyo Fursadaha Soomaaliya
    September 26, 2024
    Soomaaliya oo hirgalinaysa Lambarka mideysan ee aqoonsiga canshuur bixiyaha
    August 7, 2024
  • Ciyaaraha
    CiyaarahaShow More
    Raโ€™iisul wasaare Xamse oo furay kulan ciyaareedka xidigaha halyeeyada Soomaaliya iyo Afrika.
    May 27, 2025
    Wasiirka duulista hawada oo qaabilay wafdi ka socda Qaramada Midoobay
    May 27, 2025
    Muqdisho ooย berri martigelineysa ciyaaryahanno caalami ah
    May 26, 2025
    Muqdisho oo isu diyaarinaysa soo dhoweynta wafdi sare oo ka socda FIFA iyo CAF
    May 20, 2025
    Degmada Heliwaa oo 14 dhibcood kaga badisay degmada Laascaanood
    March 1, 2025
Reading: Ummad yahay u nooloow, Sida Aadmigoo kale (WARBIXIN)
Share
Font ResizerAa
Wakaaladda Wararka Qaranka SoomaaliyeedWakaaladda Wararka Qaranka Soomaaliyeed
  • ENGLISH
  • ARABIC
Search
  • Bogga Hore
  • Gudaha
  • Caalamka
  • Maqaallada
  • Ganacsiga
  • Ciyaaraha
Follow US
ยฉ2023 || All rights reserved SONNA
Wakaaladda Wararka Qaranka Soomaaliyeed > Blog > Wararka > Gudaha > Ummad yahay u nooloow, Sida Aadmigoo kale (WARBIXIN)
GudahaMaqaallada

Ummad yahay u nooloow, Sida Aadmigoo kale (WARBIXIN)

By Ruush Abdullahi
Last updated: August 20, 2024
8 Min Read
Share

Waxaa si rasmi ah u dhaqan galay Canshuurta Gadista ee loo yaqaano (VAT) taasi oo qaab system ahaan u goโ€™aysa marka uu dhacayo kala iibsi suuqa ah, taariikh ahaan waxaa canshuurtaartani ka soo bilaabatay wadamada Jarmalka iyo Faransiiska.kadibna waxa uu ku baahay dalal ka kala tirsan Caalamka, waxayna Jarmalku ku bilaabeen lacag dhan 18$ sanadkii 1918-kii, halka Faransiiskuna uu bilaabay sanadkii 1954-kii qaadist canshuurta oo dhammeyd 16$.

Canshuurtaan oo horay ay dowladdu soo rogtay ayaa dhawaan si rasmi ah u bilowday, iyadoo horay isku dayo badan oo loo sameeyay aysan u hirgelin, iyadoo dhinaca kale isfaham laga gaaray Ganacsatada maalmahaan cabashada qabay iyo dowladda, iyadoo qeybo ka mid ah suuqa bakaaraha uu xiranaa, halka ay furanaayeen Suuqyada kale ee magaalada.

Qiimaha lagu bilaabay Canshuurtaan oo ah 05% ayaa ah kan ugu yar waddamada geeska Afrika, taasi oo ah u turis ay Dawladdu u tureyso Shacabka Soomaaliyeed oo ka soo kabanaya duruufo qalafsan oo muddo dheer ay ku soo jireen. Arintaan ayaa ku soo aadeysa iyada oo dhawaan is faham ay ka gaareen Dawladda iyo Ganacsatada cabshooyinkii ka yimid, kuwaasi oo ay Dawladdu balanqaadday in ay ka jawaabayso. Talaabadaan waa mid kor u qaadaysa awoodda iyo sharafta Dawladnimada Soomaaliya, waxayna horseedaysaa in Dawladdu kordhiso adeegyada dadweynaha sida Amniga, Waxbarashada, Caafimaadka, Dib u dhiska Waddooyinka iyo Horumarinta hayโ€™adaha Qaranka, taasi ayaa ah talaabo kale oo Dawladdu u qaadeyso xoojinta iyo hirgalinta nidaamka Dowladnimada, waxayna muujinaysaa horumarka maalin kasta ay ku talaabsanayso Dawladda Soomaaliya.

Madaxweynaha Jamhuuriyadda oo hadal jeedintiisa diiradda ku saaray xaaladda dalka, duruufaha ku xeeran dhallinyarada Soomaaliyeed iyo qorshaha dowladda ee difaaca madaxbannaanida iyo qarannimada dalkeenna ayaa ku dheeraaday arrimaha canshuuraha oo cabasho laga qabay, asaga oo yiriย โ€œMajirto Canshuur cusub oo dowladdu soo kordhisay balse waxaa cusub nidaamka lagu bixinayoโ€.

Wasiirka wasaaradda maaliyadda dowladda FS mudane Biixi Iimaan Cige oo dhawaan ka hor hadlay golaha shacabka Jamhuuriyadda FS ayaa sheegay in cabashada ganacsatada Muqdisho aysan aheyn canshuur dheeraad ah oo lagu soo rogay, balse ay culeysyo ka muujiyeen lacago kale oo laga qaado, wuxuuna xusay in ganacsatadu ay bixiyaan canshuurta ku waajibtay, โ€œtaasna aanu ka jirin wax caqabad ah, balse dowladdu ay hadda ku howlan tahay in ganacsatada laga dul qaado culeysyada kale ee aan qabanโ€. Biixi ayaa sheegay in wax badan oo ka mid ah caqabadaha ay ka cawdeen ganacsatada la xaliyay, uuna la fariistay guddi ka socda, haatana la doonayo ilaa heer xukuumadeed in cabashadooda la gaarsiiyo, si goโ€™aan mug iyo miisaan leh oo xal rasmi ah keeni kara looga soo saaro.

โ€œINTAAD FALIN KA FIIRSO. Dawladuhu waxay ku shaqeeyaan waa canshuurta, dalalkuna waxay ku kala horreeyaan waa hadba in u dhiganta heerka isku fillaansho iyo ka maaranka kaalmada & ku tiirsanaanta shisheeyaha. Haddii Canshuurta la diido waxay la macne noqonaysaa “Dan kama lihine dawladnimadeenna ciddii doonto ha iibsato”. Sidoo kale haddii canshuurtaย  la siyaasadeeyo waxaa lumaya jiheeyaha akhlaaqeed ee siyaasadda (political moral compass). Fiicanaa inta tabarta la hayo in talada wanaagsan la helo, lana qaatoโ€, sidaasi waxaa boggiisa Facebook-ga ku qoray Suldaan Cabdiqani Qorane.

Abwaan Cusmaan Guure ayaa isna suโ€™aashaan is weydiiyay “Qaaraanka beelaha ย Leyskuma qilaafee ย Maxaa Qaranka tiisii Hadba looga qeylshaa?”.

ugu dambeyntii Xildhibaannada Golaha Shacabka ee Baarlamaanka Soomaaliya ayaa shalay ka dooday qaadista canshuurta Gadista ee loo yaqaan(VAT), iyadoo Xildhibaanada qaar oo ka hadlay kulanka ayaa soo dhaweeyay sida ay dowaladda uga jawaabtay cabashadii ay qabeen gancsatada,iyagoo gancsatada faray in ay bixiyaanย Canshuurta si dalku u gaaro isku filnaasho. Xildhibaan Cabdisalaan Dhabancad ayaa yiri โ€œDowlad ma shaqeyn karto haddii aan canshuur la bixin, qof kastana waa ogyahay.โ€ Xildhibaan Cabdulqaadir Baaraka โ€œDowladda Soomaaliyeed waa ku mahadsan tahay sida ay u xalisay cabashadii ganacsatada, haddii aan canshuur la qaadin kaalmo shisheeye ka maarmi meyno.โ€ Xildhibaan Maxamed Cabdulqaadir โ€œIn aan dowlad u ekaano waxay naga xigtaa in aan canshuur qaadnoโ€, Xildhibaan Maxamed Haaruun ayaa isna yiri:- โ€œWaa ceeb in aan hoorsano gacmaha shisheeye fadlan aan bixino canshuurta dowladdaโ€, halka Xildhibaan Caasha Koos ay tiri:- โ€œMaanta waxaan islahaa Baarlamaanku waxa uu dowladda ugu hambalyeynayaa sida ay u maareysay cabashadii Ganacsatada iyo Bajaajleyda.โ€

Madaxweynaha dowladda FS mudane Xasan Sheekh Maxamuud oo dhawaan khudbad u jeediyey shacabka Soomaaliyeed, isagoo dul istaagay arrimaha dalka ka taagan oo ay ka mid yihiin la dagaalanka Khawaarijta, hirgelinta nidaamka canshuuraha iyo cabashada ay qabaan qaar ka mid ah dhallinyarada Bajaajlayaasha ayaa sheegay in dowladdu ay dhageysatay cabashada ganacsatada iyo dhallinyarada Soomaaliyeed ee ka cabanaya canshuuraha iyo lacago ay sheegeen in lagu siyaadiyay.

โ€œCabashada bajaajlayaasha wax badan oo ka mid ah waa la xaliyay, raali kama nihin wax iyaga dhibaya, dowladda FS iyo anoo madaxwynaha ahba ogolaan maynoโ€ ayuu yiri madaxweyne Xasan Sheekh, wuxuuna ugu baaqay dhallinyarada inay xaq u leeyihiin cabasho muujinta, balse loo baahan yahay inay maraan hanaan nabdoon, si aan loogu soo dhex dhuuman.

โ€œSi looga jawaabo cabashada dhallinyarada Soomaaliyeed ee ka shaqeysata Mooto Bajaajta, waxaan yeelanay kulan ay goobjoog u ahaayeen guddoomiyaha gobolka Banaadir, Yuusuf Xuseen Jimcaale (Madaale) , waaxyaha ay quseysa ee gobolka , wasaaradda amniga, Wasaradda Maaliyada, Booliiska iyo taliska ciidanka nabad-galyadda waddooyinka, waxaan isla qaadanaya sida ugu dhaqsaha badan ee ugu habboon in xal loo helo tabashada Darawalada Mooto Bajaajtaโ€, sidaasi waxaa warbaahinta u sheegtay Fowsiyo Cisman Cigaal Wasiirka Gaadiidka XFS.

โ€œKulanka oo ay ka soo baxday goโ€™aamo wax looga beddelayo dhammaan arrimaha ay tabashada ka muujiyeen dhallinyarada Moota Bajaajka ku shaqeysata , ayaa sidoo kale waxaan hoosta ka xariignay in mudnaan la siiyo dhallinyarada Moota Bajaajtaโ€, ayay sii raacisay Fowsiyo Cisman Cigaal Wasiirka Gaadiidka

Afhyeenka Maamulka gobolka Banaadir ayaa Warbaahinta la wadaagay goโ€™aannada ka soo baxay kulanka deg deg ahaa ay isugu yimaadeen madaxda heyโ€™addaha ay Khuseyso cabashadda ay muujiyeen wadayaashada gaadiidta Bajaajta. Waxaana ka mid ah goโ€™aannadaas:

  1. Lacagta Leysinka waxaa laga dhigay 106.5, halka markii hore cel celis uu ahaa $200.
  2. Haddii uu leysinka kaa dhaco waxaa laga dhigay 32 doolar oo kaliya, haddii uu kaa lumana 20 dollar.
  3. Mudada dhicista Leysinka oo markii hore aheyd saddex sano, hadda waxaa laga dhigay 5 Sano.
  4. Ganaaxa qofkii Leysin laโ€™aan ah oo markii hore aheyd 50$, hadda waa 5$.
  5. Warqadda Caafimaadka oo markii hore aheyd 25 ilaa 30$, hadda waa 15$.
  6. Warqadda dhalashada iyo Sugnaanta waa 10$.
  7. Halka waraaqada dambi laโ€™aantana alaga dhigay 10$.

ugu dambeyntii waxaannu leenahay โ€˜Dalkada ku dhis Afkaaga, Jeebkaaga iyo Muruqaagaโ€™.

By. C/lahi Ruush

Share This Article
Facebook Email Copy Link Print

MAQAALLADA

Tartamayaasha Dhahar oo caawa u gudbay wareegga 2-aad ee tartanka

WararkaWargayskaWaxbarashada
March 3, 2025

Maareeyaha NIRA oo ka qeyb galay Meertada 7-aad ee Madasha Horumarinta Aqoonsiga Dhijitaalka ah

Muqdisho(SONNA):-Maareeyaha Guud ee Hayโ€™adda NIRA, Mudane Cabdiweli Cali Cabdulle (Timacadde), iyo wafdi uu hoggaaminayo ayaa…

June 30, 2025

Dowladda FS oo Aw-dheegle Diyaarad kaga soo qaadday dad shacab ah oo ku dhaawacmay Qarax miino Shabaab ay la beegsadeen

Aw-dheegle(SONNA)ย Ciidanka Xoogga Dalka iyo dadweynaha degmada Aw-dheegle ee gobolka Shabeellaha Hoose oo is garabsanaaya ayaa…

September 7, 2019

Raโ€™iisalwasaaraha Soomaaliya iyo wafdi uu hogaaminayo oo gaaray Magaalada Baydhabo halkaasoo siwayn loogusoo dhaweeyey

Baydhabo(SONNA) Wafdigan uu hoggaaminayo Raโ€iisul Wasaaraha Xukuumadda Federaalka Soomaaliya mudane Xasan Cali Khayre ayaa goor…

September 8, 2019

WARAR DHEERAD AH

Madaxweyne Xasan Sheekh oo kulan soo dhaweyn ah Madaxtooyada Qaranka kula qaatay Xildhibaan Ilhaan Cumar

Muqdisho(SONNA):-Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya Mudane Xasan Sheekh Maxamuud ayaa kulan soo dhaweyn ah Madaxtooyada Qaranka kula qaatay Xildhibaan Ilhaan Cumar…

GudahaWargayska
December 26, 2022

Ergeyga xasilinta iyo hayโ€™adda SoDMa oo ka wada hadlay sidii gurmad loo gaarsiin lahaa deegannada la xoreeyay

Muqdisho-(SONNA)-Ergayga gaarka ah ee Madaxweynaha JFS u qaabbilsan Xasillinta iyo Ilaalinta Arrimaha Rayidka ee goobaha dagaallada Mudane , Maxamed Cabdi…

GudahaWararka
April 15, 2023

Wasiirka Awqaafta iyo Arrimaha Diinta XFS Oo Magaalada Barakeysan ee Makah kula kulmay dhiggiisa dalka Qatar.

Sacuudi Carabiya,(SONNA);-Wasiirka Awqaafta iyo arrimaha Diinta XFS Mukhtaar Roobowย  iyo wafdi u hoggaaminayo ayaa kulan kala yeeshay magaaldda Barakeysan ee…

GudahaWararka
June 29, 2023

Madaxweyne Xasan Sheekh oo shacabka Soomaaliyeed ugu baaqay in ay ka qayb qaataan gurmadka dadkii musiibadu ku habsatay ee dalka Turkiga

Muqdisho:-SONNA-Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud oo khudbad u jeediyay Jamaacada Salaadda Jumcaha ku oogtay Masjidka Madaxtooyada ayaa ka hadlay dadaalka dowladda…

GudahaWararka
February 17, 2023

Somali National News Agency established in 1964. It is one of the main pillars of the Ministry of Information, Culture, and Tourism.

  • Bogga Hore
  • Gudaha
  • Caalamka
  • Maqaallada
  • Ganacsiga
  • Ciyaaraha
  • SNTV
  • RADIO MOGADISHU
  • WARGEYSKA
  • TOURISM DEPARTMENT

Follow US:ย 

  • MoICT
  • VILLA SOMALIA
  • OPM SOMALIA

All rights reserved SONNA

ยฉ2023