”Maraykanka oo ugu dambeyn guul ka keenay Soomaaliya” cinwaankaasi oo ay kala qoreen wargeysyada Wall Street Journal & Daily Mail oo maqaal dheer ka qoray xaaladda Somalia, wuxuuna ku bilaabay, waxay ka bilaabatay Hiiraan, oo ah gobol ay ku nool yihiin nus milyan qof oo ku yaalla bartamaha Soomaaliya. Kooxda al-Shabaab, laanta Soomaaliya ee al-Qaacida, ayaa muddo toban sano ah gacanta ku haysey inta badan aaggaasi. Bishii Maajo 2022-kii, waxay caburintu gaartey halkii ugu sarreeysey, waxaana ugu dambeyn dhacday markii maleeshiyada al-Shabaab ay aad u fogaadeen oo xadka ka bexeen, in beeraleeyda iyo xoolaleeyda Soomaaliyeed ay u adkaysan waayeen, ayaa lagu bilaabeen maqaal dheer oo uu Wall Street Journal ka qoray Somalia. Waxay toogteen oday beeleed caan ahaa, waxayna dhallinta deegaanka ku soo dareen safafkooda is qarxinta iyo dagaalyahannada, iyadoo ay jirto abaartii ugu dheerayd ee nolosha la xusuusto, Al-Shabaab waxay dadka xoola dhaqatada ah canshuur ahaan kaga qaadi jireen saddex ama afar sac mar kasta oo ay xoolahoodu, si ay uga cabbaan ceelasha dadwaynaha.
Qoraalka waxaa kaloo lagu sheegay inay dagaalka qeyb lixaad leh ka qaateen Ciidanka Komaandooska uu Maraykanku tababaray ee Danab oo xoreeyey 20 magaalo iyo 80 tuulo, taasoo uu ku tilmaamay guushii ugu weynayd ee uu Maraykanku ka soo hooyo Soomaaliya, isagoo wargeysku soo qaatay warkii Xoghayaha Difaaca Maraykanka ee Lloyd Austin oo Axaddii sheegay in ciidamada Xoogga Dalka Soomaaliya ay horumar la taaban karo ka sameeyeen dagaalka ka dhanka ah Al-Shabaab, balse waxa uu ka digey in kooxdan Argagaxisada ahi ay weli “ka dhoofin karaan howlo argagaxiso meelaha aan la maamulin”.
“Waxaan filayaa inay (ciidamada Soomaaliya) sameeyeen horumar ka badan kuwii la sameeyay shantii sano ee lasoo dhaafay,” ayuu Austin u sheegay weriyeyaasha, isagoo ku sugan Jabuuti oo uu kula kulmay Madaxweynaha Soomaaliya,Dr: Xasan Sheekh Maxamuud, waxaa la xasuustaa in mr. Austin uu Axaddii magaalada Jabuuti kula kulmay Madaxwaynaha Soomaaliya, Xasan Sheekh Maxamuud, taasoo qeyb ka ah booqashadiisii ugu horreeysey ee uu ku tago qaaradda Afrika isagoo ah xoghayaha difaaca.
Dhinaca kale Deeganka Aboorey ee ka tirsan gobolka hiiran ayaa waxaa shalay subax lagu soo afjaray koox ka tirsan kooxda khawaarijta ah ee Al-Shabaab, kuwaasi oo la sheegay inay isku dayayeen in ay ka soo gudbaaan, balse ciidanka Deegaanka ayaa fashilayay damacooda ku aadan kala gudbinta maleeshiyaadkooda.
Waxaa kaloo jirta in Ciidamada Xoogga Dalka Soomaaliyeed ee ku sugan Xarardheere ay gacanta ku dhigay dhagarqabe Cismaan Maxamuud Barre 17 sano jir ah, oo sida uu sheegtay ka tirsanaa Khawaarijta, loona soo diray inuu sahmiyo wadooyinka qaraxyo lagu soo gelin karo magaalada Xarardheere. “Khawaarijta oo quus taagan ayaa bilaabay in ay adeegsadaan caruurta yar-yar, balse ciidamada iyo dadka deegaanka Xarardheere oo isku xiran ayaa mar kasta fashiliya isku dayada Argagixisadu ku doonayaan in ay ku dhibaaateeyeen bulshada”, sidaasi waxaa yiri Wasiirka Arrimaha Gudaha ee XFS Mudane Axmed Macallim Fiqi.
ku darsoo waxaa kaloo jira 4 ka tirsan maleeshiyaadka Al-shabaab oo shalay subax, 3 ka mid aheyd la dilay, mid kalena nolosha lagu qabtay iyo mootadi ay wateen,kuwaasi oo doonayaya inay miino ku aasaan waddooyinka gala deegaannada ka tirsan Dhuusamareeb, waxaana lagu soo bandhigay deegaanka Bulacle ee dhaca Bariga Magaalada Dhuusamareeb. “Bulacle Cashar ayaa lagu siiyay Eeyaha Naarta Khawaarijta, Saddex Nafta ayaa la dhaafiyay Hal Khawaarij ahna gacanta ayaa lagu dhigay. Adduunkii ayaa lagu cadaabay Aakhirana Jahanamo ayaa u dambaysa Khawaarjita. Midka la qabtay waa 55 jir Khawaariij ah oo isagoo miino dhigaya oo raba inuu Shacab ku xasuuqo la qabtay, kaasi maxaa uu yahay jisadiisa?.
Cali Heelle isna maxaa ka dhacay?, Duqeyntii ayaa lala beegsaday tuulada Cali Heelle oo ah deegaan kala qeybiya, gobalka Shabeellada Dhexe iyo gobalka Galgaduud, isla markaana u dhaxeeya, deegaannada kala ah: Ruunnirgood, Hilowle-Gaab, Maraay Suuleey, Cowsweyne, Gal-libaax (Ex Ceel qororof) iyo Al-furaad (Ex Ceel Cali, jahada koofur quman iyo koofur galbeedna ay ugu aaddan-yihiin: Ceelbacad iyo Daarunimco ayaa shalay subax hiira-horaadkii (Nuska saac) la duqeeyay goob ay isu imaad ku qabeen maafiya-diimeedka khawaariijta oo dabcan u jeedkoodu ahaa inay meel uun weeraraan, si ay qas iyo fowdo uga kiciyaan, taasi oo shartoodii Ilaaheey ku naqay isla iyaga.
Dhowr goobood ayaa la duqeeyay oo tuulada dhexdeeda ah iyo goobo kale oo tuulada ka baxsan, balse, aan masaafo ahaan ka fogeyn tuulada. Qasaaro dhimasho iyo dhaawac ah ayaana soo gaaray khawaariijta woloow ay isla markiiba dadka deegaanka ku amreen inaysan guryahooda ka soo bixin, waxase cajiib ah in madax waaweyn oo khawaariijta hoggaamisa ay habeen hore tuulada ku sugnaayeen, isla markaana loo dan lahaa in iyaga lagu beegsado duqeynta, ay isla xalay saqdii-dhexe deegaanka lug uga baxeen, sida ay SONNA u sheegeen Dad ku sugan Deegaankaasi.
“Magac, maal iyo maqaam laguma helo muuqaal qurxan, mansab iyo hanti, ee waxaa lagu helaa niyad wanaagsan, akhlaaq suuban iyo waxqabad bulshada waxtara. Dal waxaan ku noolnahay ay duruufihiisu neefta kugu xiriyaan. Haddaba, waxaad u baahan tahay in aad hesho wado kuu gaar ah oo aad ku nafisto, adigoo u babac dhigaya caqabdaha adag ee ku soo wajaha, iyo in aad la timaaddo xeelad aad ku samata baxdo, adigoo dadnimadaada ka tegin, damiirkaada beecin, dantu ku dullayn, sumcada dadka kalana dhaawicin”, sidaasi waxaa yiri Xildhibaan Cabdiraxmaan Cabdishakuur Warsame oo hadaladaasi ula jeeday masuuliyiin hore oo baraha bulshada ku soo qoro hadallo qadaf ku ah Maxada ugu sarreysa Dalka.
