Ciidanka Qaranka iyo Geesiyaasha Dadka Deegaanka ayaa shalay si wayn cadowga Khawaarijta ah ugu jabiyay isku dayo la fashiliyay oo Khawaarijtu ay ku soo qaadeen goobo ku yaalla Dowlad Goboleedka Hirshabeelle weeraro nafla caari ah. In ka badan 70 ka tirsan maleeshiyaadka Khawaarijta ayaa lagu dilay hawlgallo ka hortag ah oo Ciidamada Qaranka iyo geesiyaasha dadka deegaanka ay ku jebiyeen cadowga, kuwaasi oo ka dhacay deegaanka Caddow-Guray oo ka tirsan Gobolka Hiiraan, deegaanka Ceel Cali Axmed iyo degmada Alkowsar oo ka tirsan Gobolka Shabeellada Dhexe.
Geesiyaasha Ciidanka Qaranka oo sii hayey xogta isku dayada nafla caariga ah ee Khawaarijta ayaa mid kasta sidii loo qorsheeyay u burburiyay, waxaana hadda yaalla goobaha ay ka dhaceen hawlgallada meydadka Khawaarijta oo ay ku jiraan horjoogayaal. Inta ay socdeen hawlgalladaan waxaa sidoo kale lagu furtay hub badan, halka sidoo kale lagu burburiyay gaadiid nooca dagaalka, kuwaasi oo ay wateen Khawaarijtu.
Dowladdu waxay wali tirakoobaysaa khasaaraha iyo jabka aan la soo koobi karin ee cadowga lagu gaarsiiyay hawlgallada guulaystay ee maanta lagu fashiliyay dhagarta cadowga, dhawaanna lala soo wadaagi doonaa shacabka Soomaaliyeed wararkii ugu dambeeyay.
Taliyaha Ciidanka Dhulka Ciidanka Xoogga Dalka Soomaaliyeed Ganeraal Sahal Cabdullaahi Cumar oo hoggaaminayey hawlgalka looga hortegay damacii guracnaa ee ay Khawaarijtu ku doonayeen inay ku dhibaateeyaan shacabka ku dhaqan magaalada Al-kowsar ayaa bogaadiyey guulaha taariikhiga ah ee ay soo hooyeen Ciidanka XDS iyo xaq u dirirka deegaanka oo maanta xasuuqay cadowga. Sarreeye Guuto Sahal Cabdullaahi Cumar ayaa tilmaamay in maanta Khawaarijta jab xooggan loogu geystay gobollada Shabeellada Dhexe iyo Hiiraan, islamarkaana looga dilay horjoogayaal iyo maleeshiyaad badan, halka howlgallada looga gubay gaadiiid dagaal., wuxuuna hoosta ka xariiqay in howlgallada ka dhanka ah Khawaarijta ay sii socon doonaan dhawaana laga saari doono goobaha ay gabaadka ka dhiganayaan.
Warsaxaafadeed ay soo saartay dowladda ayaa lagu sheegay in Ciidanka Qaranka iyo Geesiyaasha Dadka Deegaanka ay si wayn cadowga Khawaarijta ah ugu jabiyeen isku dayo la fashiliyay oo Khawaarijtu ay ku soo qaadeen goobo ku yaalla Dowlad Goboleedka HirShabelle weeraro nafla caari ah. In ka badan 70 ka tirsan maleeshiyaadka Khawaarijta ah ayaa lagu dilay hawlgallo ka hortag ah oo Ciidamada Qaranka iyo geesiyaasha dadka deegaanka ay ku jebiyeen cadowga, kuwaasi oo ka dhacay deegaannada Cadow-Guray oo ka tirsan Gobolka Hiiraan iyo degaannada Ceel Cali Axmed iyo Alkowsar oo ka tirsan Gobolka Shabeellaha Dhexe.
Geesiyaasha Ciidanka Qaranka oo sii hayey xogta isku dayada nafla caariga ah ee Khawaarijta ayaa mid kasta sidii loo qorsheeyay u burburiyay, waxaana hadda yaalla goobaha ay ka dhaceen hawlgalada maydadka Khawaarijta oo ay ku jiraan horjoogayaal, inta uu socdeyna hawlgaladan waxaa sidoo kale lagu furtay hub badan, halka sidoo kale lagu burburiyay gaadiid nooca dagaalka kuwaasi oo ay wateen Khawaarijtu.
Dhinaca kale Maamulka gobolka Hiiraan ayaa abaalmarin gudoonsiiyay geesiyaal ka tirsan ciidamada Macawisleyda oo howlgal qorsheysan ku dilay dhagar qabe ka tirsanaa Khawaarijta kaasi oo ay ka fuliyeen deegaanka Ceelka-baar ee dhaca galbeedka magaalada Beledweyne. Guddoomiyaha gobolka Hiiraan Mudane Muuse Salaad Wehliye ayaa geesiyaasha fuliyay howlgalka ku wareejiyay laba qori oo AK-47 ah kuwaasi oo qeyb ka ah ballanqaadyadii maamulka gobolka Hiiraan horay u shaaciyay, wuxuuna ballan qaaday in abaalmarino la gudoonsiin doono cid kasta oo cadowga Khawaarijta ah naafeysa.
“Ismaqiiqa ruux baxa ah ee Khawaarijtu waa fashilmay, alle ka sakoow waxaa mahadsan Geesiyaasha Jilibka udhigay kuwa maandoorsan ee damacooda Beeniyay, Shabaab iyo Daacish waxeey ku jiraan Maalmahoodii sagootinta”, sidaasi waxaa Bartiisa Bulshada ku qoray Wasiir ku xigeenka Warfaafinta mudane Cabdiraxmaan Yuusuf Cadaala.
Seddex maalin ka hor Ciidanka Xoogga Dalka Soomaaliyeed ayaa gacanta ku dhigey ku dhawaad 30 ka tirsan Maleeshiyada khawaarijta ah ee Al-shabaab oo isku dayayey inay doomo yar yar uga soo gudbaan Webiga Shabeelaha, gaar ahaan deegaanka yaaqle ee gobolka Shabeelaha Dhaxe. kuwaasi oo gurmad ahaan ugu socdey khawaarijta ku go’doonsan deegaannada Maamulada Hirshabeele iyo Ga,mudug, iyaga oo ka yimid dhanka gobolka Shabeelaha hoose.
Ciidamada Qaranka iyo geesiyaasha xaq u dirirka ah ee gobolka Hiiraan ayaa shalay subax Khawaarijta ku laayey Aagga deegaanada Beerayabaal iyo Aboorey oo hoos taga degmada Buuloburde ee gobolka Hiiraan, halkaas oo lagu soo bandhigay Meydadka Khawaarijta oo tirabeel ah, Hub iyo Gaadiid dagaal oo cadowga laga furtay. Ciidamada ayaa waaberigii hore ee shalay fashiliyay weerar naflacaari ah oo Khawaarijtu ku soo qaaday goobaha subaxaasi lagu laayey, waxaana weli dhulka howdka ah ee dhaca jiinka Wabiga Shabeelle ka socda baacsiga firxadkii Khawaarijta.
Saraakiisha hoggaamineysa howlgalka ka socda Hiiraan ee jabka culus lagu gaarsiiyey Khawaarijta ayaa Warbaahinta Qaranka u sheegay in ay bulshada la wadaagi doonaan faahfaahinta sida loo fashiliyey dhagartii Khawaarijta, isla markaana ay soo bandhigi doonaan khasaaraha rasmiga ah ee la gaarsiiyey Khawaarijta.
Ra’iisul Wasaaraha Xukuumadda Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya mudane Xamsa Cabdi Barre ayaa bogaadiyey guulaha ay ka gaareen Ciidamada Qaranka iyo kuwa Deegaanka dagaalka lagu ciribtirayo kooxaha Khawaarijta ah ee ku dhuumaaleysanaya deegaanno ka tirsan gobollada Hiiraan iyo Shabeellaha dhexe.
Ra’iisul Wasaaraha, ayaa sheegay in geesiyaasha huraya naftooda ee u dhimanaya difaaca dalkooda iyo dadkooda ay baal dahab ah ka geli doonaan taariikhda, isaga oo hoosta ka xarriiqay in marnaba aan laga hari doonin Khawaarijta goob walba oo ay ku sugan yihiin, maadaama ay u taagan yihiin ka been sheegga diinta, daadinta dhiigga shacabka iyo burburinta maalka ummadda Soomaaliyeed.
“Waxaan bogaadinayaa guulaha isdaba-joogga ah ee Geesiyaasha Soomaaliyeed ee Ciidanka Xoogga Dalka iyo kuwa deegaanka ay ka soo hoyeen furimaha dagaalka, iyada oo jab xoog leh la gaarsiiyey kooxaha Khawaarijta ah, lagana sifeeyey goobo badan oo ay ku dhuumaaleysanayeen, isla markaana ay ku dhibaateyn jireen shacabka Soomaaliyeed, oo hadda la gaarsiiyay harka dowladnimada”. Mudane Xamsa, ayaa tilmaamay in Xukuumadda DanQaran ay ka go’an tahay sidii dalka looga sifeyn lahaa kooxaha Khawaarijta ah ee diiddan nabadda Soomaaliya iyo in bulshada la gaarsiiyo adeegyada ay u baahan yihiin, maadaama ay iyagu hortaaggan yihiin wax walba oo horumar u horseedaya dadka iyo dalka.
Saraakiisha sida aadka ah ugu takhasusay arrimaha ciidamada ayaa isweydiinaya sababta ay u qaadan la’yihiin doorkooda ciidamada ka midka ah Booliska, sida Haramcad, Daraawiish, Birmad iyo goodir oo ah ciidamo gaar ah oo u diyaarsan sida militeriga, waxaanaloo baahan yahay in la fahmo kaalinta markasi la joogo xilligaan oo kale, iyadoo la ogsoon yahay in Dhamaan ciidamada gaarka ahi ay yihiin kuwa loo diyaariyay ka jawaabista dagaalada Argagixisada sida dagaalka hadda socda oo kale.
Ciidamadaasi ayaa dhammaan loogu tala galay in ay gacan u noqdaan ciidamada xoogga dalka ee jooga furumaha dagaalka, marka ciidamada Daraawiish, Haramcad, Birmad iyo Goodir, waa in ay garab istaagaan ciidamada kale ee ku jira dagaalka.
