Waxaa jira digniino ku aadan halista kooxda Khawaarijta ah ay mar walba la maagan yihiin shacbiga Soomaaliyeed, waxaana loo baahan yahay in laga digtoonaado, gaar ahaan lacagaha ay Baadda kaga aruuradaan Dadka kaalmada u baahan, iyadoo ay inta badan ay ku badan yihiin Dhulka Miyiga ah iyo kuwa Beeraleyda ah oo ay si khasab ah Lacago uga qaata.
Dhawaan waxaa Kulanka isugu yimid ๐๐ฎ๐๐๐ข๐ ๐ ๐๐๐ซ๐๐ง ๐๐ k๐ h๐จ๐ซ๐ญ๐๐ ๐ ๐ ๐๐๐๐๐ d๐ก๐๐ช๐ข๐๐๐ ๐ข๐ฒ๐จ l๐ d๐๐ ๐๐๐ฅ๐๐ง๐ค๐ ๐๐๐๐ฅ๐ ๐๐ฅ๐ข๐ง๐ญ๐ ๐๐ซ๐ ๐๐ ๐ข๐ฑ๐ข๐ฌ๐๐๐ oo uu shir-guddoominayay Wasiirka Maaliyadda Xukumadda Federaalka Soomaaliya Mudane Biixi Imaan Cige ayaa waxaa looga dooday sidii loo dar-dar galin lahaa qorshe yaasha ka dhanka ah dhaqaale uruuriska kooxda argagixisada khawaarijta ah ee inta badan dhibaatooyin ku haya bulshada Soomaaliyeed, waxaa ka mid ahaa xubnaha Guddiga ee kala ah:- Wasaaradda Maaliyadda, Wasaaradda Cadaaladda, Wasaaradda Amniga, Wasaaradda Ganacsiga, Wasaaradda Isgaarsiinta, Hayโadda Sirdoonka Qaranka ee NISA, Heyโadda Warbixinada Maaliyadda iyo Hayโadda isgaarsiinta Qaranka ayaa ugu dambeyntii laga soo saaray War-murtiyeedk hoos ku xisun.
๐๐๐๐๐๐๐๐๐๐ ๐๐๐๐ ๐๐๐๐๐๐ ๐๐๐๐๐๐๐๐๐ ๐๐ ๐๐๐๐๐๐ ๐๐ ๐๐๐๐๐๐๐๐๐๐ ๐๐๐๐๐๐๐ ๐๐๐๐๐๐๐๐๐๐๐ AH
War-saxaafadeedka kulankaasi kadib la soo saary ayaawaxaa lagu yiri:- “Dowladda Federaalka Soomaaliya, waxa ay xoojisay dadaallada lagu burburinayo dhaqaalaha & maaliyadda kooxaha argagixisada ay u adeegsadaan maalgelinta hawlgalladooda guracan. Dowladdu waxay dejisay qorshe gaar ah oo lagu cuuryaaminayo dhaqaalaha argagixisada, si loo xaqiijiyo amniga, loogana hortago khataraha argagixisada. Qorshaha cuuryaaminta maaliyadda argagixisadu, waa xeelado iyo tallaabooyin kala duwan oo loogu talagalay in lagu aqoonsado, la baaro, la xannibo, cadaaladana la horgeeyo. dhaq-dhaqaayada maaliyadeed ee sharci darrada ah”.
Qorshahan wuxuu dowladda ka caawiyay la-dagaalanka maalgelinta argagixisada & wuxuuna xoojiyey hufnaanta guud ee nidaamka maaliyeed dalka, isla markaana horseeday kobaca dhaqaalaha & xasiloonida dalka.
Inta u dhaxeysay 1da Janaayo ilaa 30ka June 2025-ka, dowladda ayaa qaaday tallaabooyin muhiim ah oo loo qorsheeyey in lagu bartilmaameedsado dhaqaalaha kooxaha khawaarijta, waxaana la gaaray guulaha hoose: โ
โข๐๐๐ฑ๐๐ ๐ฌ๐ข ๐ซ๐๐ฌ๐ฆ๐ข ๐๐ก ๐ฅ๐จ๐จ ๐ฑ๐ข๐ซ๐๐ฒ ๐ข๐ง ๐ค๐ ๐๐๐๐๐ง ๐๐๐ ๐ญ๐๐ฅ๐๐๐จ๐ง ๐ฅ๐๐ฆ๐๐๐ซ ๐จ๐จ ๐๐ฒ ๐๐ซ๐ ๐๐ ๐ข๐ฑ๐ข๐ฌ๐๐๐ฎ ๐ฎ ๐๐๐๐๐ ๐ฌ๐๐ง ๐ฃ๐ข๐ซ๐๐๐ง ๐๐๐๐ฌ๐ข-๐ ๐๐ฅ๐ข๐ง๐ญ๐, ๐ก๐๐ง๐ฃ๐๐๐๐๐๐๐, ๐ฎ๐ซ๐ฎ๐ซ๐ข๐ง๐ญ๐ & ๐ค๐๐ฒ๐๐ข๐ง๐ญ๐ ๐ฅ๐๐๐๐ ๐๐ก๐ ๐๐๐๐๐๐ ๐๐ก.
โข๐๐ ๐ฑ๐ข๐ฌ๐๐๐๐๐๐ ๐๐๐ง๐ ๐ข (๐๐๐ง๐ค ๐๐๐๐จ๐ฎ๐ง๐ญ๐ฌ) ๐๐ฒ ๐ข๐ฌ๐ญ๐ข๐๐ฆ๐๐๐ฅ๐๐ฒ๐๐๐ง ๐๐ซ๐ ๐๐ ๐ข๐ฑ๐ข๐ฌ๐๐๐ ๐๐ฒ๐๐ ๐ฅ๐ ๐ฑ๐ข๐ซ๐๐ฒ
โข๐๐ง ๐ค๐ ๐๐๐๐๐ง ๐๐ ๐ฑ๐ข๐ฌ๐๐๐๐๐๐ ๐ ๐๐ง๐๐๐ฌ๐ข (๐๐๐ซ๐๐ก๐๐ง๐ญ๐ฌ) ๐จ๐จ ๐ฅ๐จ๐จ ๐ข๐ฌ๐ญ๐ข๐๐ฆ๐๐๐ฅ๐๐ฒ๐๐ฒ ๐ฎ๐ซ๐ฎ๐ซ๐ข๐ง๐ญ๐ ๐ฅ๐๐๐๐ ๐ ๐๐๐๐๐ ๐๐ก & ๐ฅ๐๐๐๐ ๐๐ก๐๐ช๐ข๐๐ ๐๐ฒ๐๐ ๐ฌ๐ข๐๐จ๐จ ๐ค๐๐ฅ๐ ๐ฅ๐ ๐ฑ๐ข๐ซ๐๐ฒ.
โข๐๐๐ฑ๐๐ ๐๐๐๐๐๐ฅ๐๐๐๐ ๐ฅ๐ ๐ก๐จ๐ซ๐ ๐๐๐ฒ๐๐ฒ ๐ฑ๐ฎ๐๐ง๐จ ๐๐๐๐๐ง ๐จ๐จ ๐ค๐ ๐ญ๐ข๐ซ๐ฌ๐๐ง๐๐ ๐ค๐จ๐จ๐ฑ๐๐ก๐ ๐๐ซ๐ ๐๐ ๐ข๐ฑ๐ข๐ฌ๐๐๐ ๐ค๐ฎ๐ฐ๐๐๐ฌ ๐จ๐จ ๐ฌ๐ข ๐ ๐๐๐ซ ๐๐ก ๐ฎ๐ ๐ฎ ๐ก๐จ๐ฐ๐ฅ๐๐ง๐๐ ๐ฎ๐ซ๐ฎ๐ซ๐ข๐ง๐ญ๐ ๐ฅ๐๐๐๐ ๐๐ก๐ ๐๐๐๐๐๐ ๐๐ก ๐๐ ๐ฅ๐๐ ๐ ๐ช๐๐๐๐จ ๐ ๐๐ง๐๐๐ฌ๐๐ญ๐๐๐ ๐ข๐ฒ๐จ ๐ฌ๐ก๐๐๐๐๐ค๐
โข๐๐๐ฑ๐๐ ๐ฌ๐ข ๐ ๐ฎ๐ฎ๐ฅ ๐ฅ๐๐ก ๐ฅ๐จ๐จ ๐๐๐ซ๐ญ๐ข๐ฅ๐ฆ๐๐๐ฆ๐๐๐๐ฌ๐๐๐๐ฒ ๐ฅ๐๐ง๐ ๐ค๐ก๐๐๐ซ๐ข๐ฃ๐ข๐ฒ๐๐ฒ ๐ก๐จ๐ซ๐ฃ๐จ๐จ๐ ๐๐ฒ๐๐๐ฅ ๐ค๐ ๐ญ๐ข๐ซ๐ฌ๐๐ง ๐๐ซ๐ ๐๐ ๐ข๐ฑ๐ข๐ฌ๐๐๐, ๐ค๐ฎ๐ฐ๐๐๐ฌi ๐จ๐จ ๐ฎ ๐ช๐๐๐๐ข๐ฅ๐ฌ๐๐๐ง๐ ๐ฆ๐๐๐ฅ๐ข๐ฒ๐๐๐๐, i๐ฒ๐๐๐จ๐จ ๐ฌ๐ข ๐ฐ๐๐ฒ๐ง ๐ฅ๐จ๐จ ๐ฐ๐ข๐ข๐ช๐๐ฒ ๐ก๐จ๐ ๐ ๐๐๐ง๐ค๐ ๐ข๐ฒ๐จ ๐ข๐ฌ๐ค๐ฎ ๐ฑ๐ข๐ซ๐ง๐๐๐ง๐ญ๐ ๐ฌ๐ก๐๐๐๐ค๐๐๐๐ก๐ ๐ฆ๐๐๐ฅ๐ข๐ฒ๐๐๐๐๐ ๐๐ ๐ค๐จ๐จ๐ฑ๐๐ก๐ ๐๐ซ๐ ๐๐ ๐ข๐ฑ๐ข๐ฌ๐๐๐
โข๐๐๐ฑ๐๐ ๐ฅ๐ ๐๐ฎ๐ซ๐๐ฎ๐ซ๐ข๐ฒ๐๐ฒ ๐๐๐ซ๐จ ๐ค๐๐ง๐ญ๐๐ซ๐จ๐จ๐ฅ๐จ ๐จ๐จ ๐ค๐จ๐จ๐ฑ๐๐ก๐ ๐๐ซ๐ ๐๐ ๐ข๐ฑ๐ข๐ฌ๐๐๐ ๐ฎ ๐๐๐๐๐ ๐ฌ๐๐ง๐๐ฒ๐๐๐ง ๐ฎ๐ซ๐ฎ๐ซ๐ข๐ง๐ญ๐ ๐ฅ๐๐๐๐ ๐๐ก๐ ๐๐๐d๐๐ ๐๐ก & ๐ฑ๐๐ซ๐ฎ๐ฆ๐จ ๐ฅ๐๐๐๐ ๐๐ก๐ ๐ค๐ฎ ๐ค๐๐ฒ๐๐ข๐ฒ๐จ.
“Dowladdu waxay ku guuleysatay dadaalladan iyada oo kaashanayso shacabka & shirkadaha ganacsiga ee gaarka loo leeyahay. waxaana wacyigelin ballaaran loo sameeyey bulshada si ay uga digtoonaadaan khataraha maalgelinta khawaarijta, isla markaana uga qayb qaataan la dagaalanka maalgeinta khawaarijta iyo sidoo kale, dadaalladan ayaa ka hirgalay xeerarka kala duwan ee dowladda. Ujeeddadu waa in la dhiso iskaashi qaran oo mideysan, lagana hortago khataraha khawaarijta xeer kasta” ayaa lagu yiri qoraalka.
Dowladda Federaalka, ayaa xustay in iyadoo ka duulayso waajibaadka dastuuriga ah ee ka saran dhowrista sharciga, iyo ilaalinta shacabka Soomaaliyeed, ayaa sheegtay inay ka goโan tahay fulinta qorshayaasha qaran ee ka-hortaga lacag dhaqida iyo la-dagaalanka maalgelinta argagixisada.
Ugu dambeyn, dowladda Federaalka Soomaaliya waxay si adag uga digaysaa in bulshada iyo ganacsatada Soomaaliyeed ay ku lug yeeshaan falalka la xiriira baadda ay argagixisada shacabka ka qaado, sida bixinta, uruurinta, fududeynta lacagaha ama agab loo isticmaali karo hawlaha argagixisada. Qof kasta oo lagu helo maalgelin argagixiso, waxaa laga qaadi doonaa taabooyin adag oo sharciga waafaqsan.
Wasiir ku-xigeenka Wasaaradda Ganacsiga XFS Maxamuud Abuukaate oo kulankaasi ka hadlay ayaa yiri:- “Waxaan ganacsatada uga digeynaa inay lacago baad ah siiyaan khawaarijta.”
Haddaba qoraal ay soo saartay Hayโadda Sirdoonka iyo Nabadsugidda Qaranka (NISA), kaasi oo daba socd qoraalka ay soo saareen Guddigaasi ayaa lagu sheegay in ay dabagal iyo baaris ku haysaa hantida iyo dhaq-dhaqaaqyada maaliyadeed ee Argagixisada, waxa ayna si gaar ah isha ugu haysaa uruurinta Baadda ay Khawaarijtu ugu yeerto Zakawaadka. Sidaas darteed ayuu lagu yiri qoraalka , “ganacsatada iyo dhammaan bulshada Soomaaliyeed, waxaa looga digayaa in ay qayb ka noqdaan ama ay ku lug yeeshaan arrinkaasl”.
Qoraalka ayaa waxaa lagu yiri:- “Qof kasta oo bixiya Baadda ay Khawaarijtu ugu yeerto Zakawaadka, waxa uu ku dhacayaa dembiyada maalgelinta Argagixisada ee ku xusan shuruucda dalka, iyo xeerarka caalamiga ah ee khuseeya ka-hortagga iyo la-dagaalanka maalgelinta Argagixisada. Haddaba, ciddii lagu helo bixinta Baadda Argagixisada, waxaa laga qaadayaa tallaabo deg-deg ah oo waafaqsan shuruucda dalka iyo goโaannada maamul ee khuseeya. Ganacsade/muwaadin, waxaa lagu xasuusinayaa in Hayโadaha amniga ee ay khusayso aad la soo wadaagto wax kasta oo la xiriira Baadda ay Khawaarijtu qaaddo iyo culays kasta ee aad Argagixisada kala kulantid.
