Muqdisho(SONNA):-Kooxda khawaarijta ayaa mudda 10-sano ka badan dhibaatooyin isugu jira dilal,boob iyo gubida Hantida ummada soomaaliyed ku heysay shacabka Soomaaliyeed balse hada waxa dhamaaday wayahoodii sii jiritaan, khawaarijta oo geesiyaasha xoogga dalka kuwa degaanka iyo saxiibada Caalamka aya bur-buriyeen goobihii muddada dheer ay bulshada ku dhibaateen jireen khawaarijta arxanka daran.
Khawaarijta marka laga yimaado ficillada gurracan ee ay bulshada ku dhibaatayn jirtay,waxaa deegaannada qaar shacabku wajahayaan abaaro ku dhuftay deegaanno badan oo sameeyay dadka iyo duunyada,iyadoo kumanaan qoysas ah ay ka barakaceen degaannadii ay daganayeen,kadib markii ay isugu darsantat dhibaatada abaartu ku yeelatay oo ay u dheerayd tan khawaarijta oo bur-buriyay Ceelashii dadka ay biyaha ka cabi jireen iyo xoolihii inta uga bad baaday abaarto oo ay xoog uga ka xeeysteen.
Tuulada ceel muluq oo lahaayd hal ceel oo biyo macaan leh dadkana ay biyaha ka cabi jireen ayey khawaarijtu burburisay waxa ayna dadka tuuladaan iyo deegaannada ku xeeran ay xiligaan wajahayaan biyo la’aan aad u darran oo ay usii dheer tahay in Hooyada uurka leh markay umulayso loo qaado deegaanno fog fog oo ay macquul tahay in meel cidla ah ku dhasho waana qeyb kamid ah dhibaatada ka jirta tuuladaan iyo kuwa kale oo u dhaw oo ka wada tirsan gobolka shabeellaha Dhexe.
“Wabiga waxa uu noo jiraa masaafo dheer tuuladan ceelkii ugu biyaha macaanaa khawarijya ayaa naga duugtay,waana dhibka ugu weyn ee hada na haysto in dadka ay la dhibaateysan yihiin biyo la’aan baahsan oo ka jirta tuulada Ceel muluq”sidaa waxa yiri mid kamid ah dadka deegaanka oo u waramay warbaahinta qaranka.
Warbaahinta qaranka oo booqatay deegaannadasi ay biyo la’aanta iyo caafimaad darida ka jirto ayaa halkaa kula kulantay qaar ka mid ah dadka deegaanka oo u sheegay in ay isugu darsantay abaar iyo biya la’aan, oo ay xiligaan wajahayaan dadka ku nool tuulooyin dhowr ah oo ay kamid taha Ceel Muluq,waxa ayna dal badeen in gurmad deg deg ah lala soo gaaro.
Dhibaatada ka jirta tuuladan ma ahan biyo la’aan kaliye ee sidoo kale waxa ay dadka tuuladaan iyo deegannada ku hareereysan wajahayan in waxa xarun caafimaad aysan heysan, qofkii xanuunsadaa iyo hooyada dhaleyso loo qaado deegaanno masaafo ahaan ka fog oo ay kamid tahy degmada Aadan Yabaal,sidoo kale kama jirto wax isgaarsiin ah,qof loo diro gadiid iyo waxii la heli karo waxa ayna dadka noo sheegen in mar marka qaaro hooyada uurka leh lagu qaado Gaari Dameer,markii gadiid kale la waayo,taas oo sababta in dhibaato ay soo gaarto hooyada iyo ilma ay caloosha ku siddo.
“Hooyada uurka leh waxa lagu qaadaa Gaari dameer markii an weyno gadiid,dhiig baxa ayey jidka ugu dhintaan qaarkood ma heysanno xaruma caafimaad “sidaa ayuu yiri kamid ah odayaasha degaanka
Dowlada soomaaliya oo ka duulayso abaarta dalka ku dhufatay ay dhistay hay’ad loogu talagalay arrimaha gurmadka abaaraha taas oo lagu magacaabo,Hey’aad Mareeynta Musiibooyinka Qaranka kuwaa Isla markiiba ka howlgalay in ay ka jawabaan cabashada qoysaska Soomaaliyeed ee ay abaartu sameeysay,waxa ayna gargaar isugu jiro dawo,iyo rashiin gaarsiisay deegaanno badan oo ka tirsan goboladda dalka.
Abaartaan oo dhowrkii sanno u dambeeyey dalka ku soo lab-laabatay aya waxa sababay roob yari ka jirtay deegaannada qaar ee gobolada dalka iyo dhibaatada khawaarijta ay muddada dheer ku heysay shacabka oo ka baabi’isay beerihii iyo xoolihii ay dhaqan jireen taas oo sababtay in qoysas badan ay ka barakacaan deegaanadoodii,si ay u helaan nolol dhaanta tan ay ku sugnayeen.
Dowladda oo kaashaneyso shacabkeeda ayaa u is taagay sidii ay isaga dul qaadi lahayeen kooxda arxanka daran ee khawaarijta waxan ay ku guleeysteen in khawaarijta laga saaro deegaanno dhowr ah oo ka tirsan gobolada labada shabeellle ,Hiiraan Galgaduud ,Mudug iyo degaana kale oo ay mudda khawaarijtu ku dhibteen jirta dadka shacabka ah oo hada harsanayo neecaawda dowladnimo.
Ciidmada xoogga dalka iyo kuwa deegaanka ayaa dhawaan khawaarijta kala wareegeen gododkii ay ku dhuumaleysanayeen ee Beerta Cabdirisaaq oo 15-km dhanka galbeed kaga beegan deegaanka Oobaalle ee gobolka Shabeellaha Dhexe,halkaa oo ay sarakiisha ciidanku shegeen in lagu bur-buriyay khawaarijta
“ Gododkan ayay ku jireen, ay ku dhuumanayeen,nafta jecli inta ay ka qabaan, god inta ay qoteen sida bahaladii oo baco lagu raray oo qoryo la saaray ayaa carro dusha looga shubay,intaas waxa u geynayo oo juqdaas geliyay waxa waaye cabsi, haddii ay geesayaal yihiin waxay noo istaagi lahaayeen bannaankaas ama waddooyinka,” ayuu mid kamid ah saraakiisha ciidamada
