Wakaaladda Wararka Qaranka Soomaaliyeed
EN
Ar
Search
  • Bogga Hore
  • Gudaha
    GudahaShow More
    Warbixinta Toddobaadlaha ee Dowladda Federaalka Soomaaliya
    September 5, 2025
    Cumar Cabdulqaadir oo ka mid noqday garsooreyaasha koobka aduunka ee FIFA
    September 5, 2025
    Xoghayaha Guud ee Golaha Mihnadlayaasha Caafimaadka Qaranka oo Shir uga qayb galay Dublin
    September 5, 2025
    Wasiirka Gaashaandhiga XFS oo qado sharaf u sameeyey wakiilka gaarka ah ee Guddoomiyaha Guddiga Midowga Afrika u qaabilsan Soomaaliya
    September 5, 2025
    Wasiir dowlaha wasaaradda tamarta iyo wafdi uu hoggaaminayo oo Shir uga qayb galay Accra
    September 5, 2025
  • Caalamka
    CaalamkaShow More
    Illaa kun ruux oo ku dhintay dhul go’ ay sababeen roobab ka da’ay Sudan
    September 2, 2025
    Dhulgariir geystay khasaarooyin kala duwan oo ka dhacay Afganistan
    September 1, 2025
    Madaxda Ruushka & W/Kuuriya oo todobad kadib ku wajahan Shiinaha
    August 28, 2025
    Drone nooc cusub ah oo Dunida ku soo biiray
    August 16, 2025
    Gobolka Florida oo laga hirgalinaayo xarun 2-aad oo lagu hayo soo galootiga
    August 15, 2025
  • Maqaallada
    MaqaalladaShow More
    Gobolka Banaadir oo qeyb ka noqday abaabulka wajiga cusub ee la dagaalanka khawaarijta
    August 30, 2025
    Xogaha Shidaalka Soomaaliya (WARBIXN)
    August 29, 2025
    La yaab yaysan kugu noqon
    August 27, 2025
    MA DOONEYSAA ABAALMARIN GAAREEYSA ILAA $10 MILYAN OO DOLLAR?
    August 23, 2025
    Nooc cusub oo laga helay hubkii laga furtay Shabaabka (WARBIXIN)
    August 11, 2025
  • Ganacsiga
    GanacsigaShow More
    𝐒𝐡𝐢𝐫𝐰𝐞𝐲𝐧𝐚𝐡𝐚 𝟏𝟏-𝐚𝐚𝐝 𝐞𝐞 𝐈𝐬𝐤𝐚𝐚𝐬𝐡𝐢𝐠𝐚 𝐆𝐚𝐧𝐚𝐜𝐬𝐢𝐠𝐚 𝐒𝐡𝐢𝐢𝐧𝐚𝐡𝐚 𝐢𝐲𝐨 𝐖𝐚𝐝𝐚𝐦𝐚𝐝𝐚 𝐂𝐚𝐫𝐚𝐛𝐭𝐚
    April 29, 2025
    Waa maxay Starlink oo la siiyay ogolaanshaha? (WARBIXIN) 
    April 19, 2025
    𝐒𝐨𝐨𝐦𝐚𝐚𝐥𝐢𝐲𝐚 𝐢𝐲𝐨 𝐌𝐚𝐫𝐞𝐲𝐤𝐚𝐧𝐤𝐚 𝐨𝐨 𝐤𝐚𝐥𝐚 𝐬𝐚𝐱𝐢𝐢𝐱𝐝𝐚𝐲 𝐇𝐞𝐬𝐡𝐢𝐢𝐬 𝐇𝐨𝐫𝐮𝐦𝐚𝐫𝐢𝐧𝐞𝐞𝐝 𝐨𝐨 𝐠𝐚𝐚𝐫𝐚𝐲𝐚 $𝟔𝟖.𝟓 𝐌𝐢𝐥𝐲𝐚𝐧
    October 1, 2024
    Shirkii Beijing: Fursadaha Afrika iyo Fursadaha Soomaaliya
    September 26, 2024
    Soomaaliya oo hirgalinaysa Lambarka mideysan ee aqoonsiga canshuur bixiyaha
    August 7, 2024
  • Ciyaaraha
    CiyaarahaShow More
    Ra’iisul wasaare Xamse oo furay kulan ciyaareedka xidigaha halyeeyada Soomaaliya iyo Afrika.
    May 27, 2025
    Wasiirka duulista hawada oo qaabilay wafdi ka socda Qaramada Midoobay
    May 27, 2025
    Muqdisho oo berri martigelineysa ciyaaryahanno caalami ah
    May 26, 2025
    Muqdisho oo isu diyaarinaysa soo dhoweynta wafdi sare oo ka socda FIFA iyo CAF
    May 20, 2025
    Degmada Heliwaa oo 14 dhibcood kaga badisay degmada Laascaanood
    March 1, 2025
Reading: Cabdiraxmaan Muxudiin Dhaloweyn ‘Geesi ku dayo mudan’ (WARBIXIN)
Share
Font ResizerAa
Wakaaladda Wararka Qaranka SoomaaliyeedWakaaladda Wararka Qaranka Soomaaliyeed
  • ENGLISH
  • ARABIC
Search
  • Bogga Hore
  • Gudaha
  • Caalamka
  • Maqaallada
  • Ganacsiga
  • Ciyaaraha
Follow US
©2023 || All rights reserved SONNA
Wakaaladda Wararka Qaranka Soomaaliyeed > Blog > Wararka > Gudaha > Cabdiraxmaan Muxudiin Dhaloweyn ‘Geesi ku dayo mudan’ (WARBIXIN)
GudahaMaqaallada

Cabdiraxmaan Muxudiin Dhaloweyn ‘Geesi ku dayo mudan’ (WARBIXIN)

By Ruush Abdullahi
Last updated: January 6, 2024
8 Min Read
Share

Inta aannu gudagalin xogta warbixinta aann marka hore dulmarno taariikhda iyo soogaalka Degmada Ceeldheer, Madaxdii gumaystihii Talyaaniga ayaa ku booriyay in dadkii ku noolaa Mareeg ay ka guuraan kuwaas oo marka laga reebo Talyaaniga isugu jiray Hindi, Carab iyo beelo kale oo soomaaliyeed, Hindidii iyo Carabtii ayaa u hayaameen magaaloyinka Cadale, Xamar iyo Baraawe halka reer Mareegii asalka ahaana ay u soo baqooleen dhinaca deegaanka Ceeldheer oo xiligaas ahaa meel ay ku yaaleen Ceelal oo kaliya, Sida ay sheegayaan dadka yaqaan taariikhda degmada Ceel-Dheer.

Magaalada Mareeg oo aheyd saldhigii sedexaad ee maamulkii Talyaaniga dalka Soomaaliya ku lahaa ayaa aheyd magaalo leh daaro qadiimi ah cimrigoodana lagu qiyaasay ilaa afar boqol oo sanadood & kuwo talyaanigu dhisay kuwaas oo intooda badan weli ka taagan halkaas, waloow qaarkood aad u gaboobeen haddana waxaa weli bed qaba sida, Gurigii Shadoor warsame cali oo aad Caan u aga ahaa Magaalada Mareeg iyo Masaajidkii Sh. Da’ud Culusoow, Saldhigii booliska, Xabsigi, Musawac, Xafiisyo, iyo guryo fara badan, Magaaladan oo ah mid ku dheresan xeebta Mareeg ayaa weli waxaa ku dhaqan dad u badan kaluumaysato & xoolo dhaqatada asalka ah.

1959kii waxaa sii xoogeystay dadaalkii lagu doonayo in Ceel-Dheer laga dhigo Degmo, Cali Gedi Shadoor & wax garad kale, dadaalkaasi oo markii dambe lagu guuleystay ayaa waxyaabihii suurto galiyay waxa ka mid ahaa iyada oo dadka ku dhaqan halkaasi ay tiro ahaan u qalmayeen in ay helaan maamul degmo iyo weliba mashaariic ay ka mid ahaayeen Saldhig Boolis, Guriga Gudoomiyaha, Xabsiga, Cisbitaalka iyo xarumo kale oo uu maalgeliy ganacsade weyn AUN Cali Gedi Shadoor, 1960-dii waxaa si rasmi ah loogu dhawaaqay degmanimada Degmada Ceeldheer, taasi oo in muddo ah ay wadeen waxgaradka degmada oo ay hogaaminayeen Allaha u raxmadee, Geedi Shadoor & rag kale.

Madaxdii Soomaaliyeed ee booqashada ku tagtay Degmada Ceel-Dheer waxaa kale oo ka mid ahaa Marxuum Maxamed Xaaji Ibraahim Cigaal, oo xiligaa isna Ra’iisul Wasaare ahaa, Sidoo kalane waxaa labo jeer booqasho ku tagay Madaweynihii Hore ee Soomaaliya Maxamed Siyaad Barre ee mudada 21ksano ka talinayay dalka Soomaaliya, SIYAASADDA. sanadka 1954 dii ka hor waxaa dalka Soomaaliya ka jiray maamulkii Talyaaniga ahaa ee A.F.I.S ( Adminstrizione Fuduciario Italiano Della Somalo) Maamulkaas ajnabiga ah waxaa la shaqayn jiray Niman Soomaaliyeed oo loo yaqiin (Consiglio Teretoriale) degmo kastana waxay ku lahaan jirtay wakiil waxaana Ceeldheer wakiil uga ahaa Md Cusmaan Xaaji Maxamed Afrax. Xilgaas oo siyaasiyiinta Soomaalyeed u kala qabsanaayeen labo xisbi oo waaweyn kuwaas oo kala ahaa Lego oo doonaysay in dalku helo madaxbanaani & Pro Italian oo u ololeyn jirtay in uu sii jiro maamulka Talyaaniga ahaa ayaa waxaa xusid mudan in dhamaan siyaasiyiinta Ceeldheer ay ahaayeen Lego.

Haatan aan gudagalo xogta warbixinta, Geesigii khaarijiyay Bashiir Ciidle oo ahaa Ninkii har iyo habeen laga joogi waayay deegannada bariga Galgaduud iyo koofurta Gobolka Mudug ee dhiigga Muslimka baneeystay, qof kale maahan ee Mujaahid Cabdiraxman Muxudiin Dhalaoweyn, waxa uu sameeyay taariikh aan horay uga dhicin dalka intiisa kale, waxa uuna  90-KM masaafo dhan oo ka soo bilaabatay Deegaanka Hulcaduur oo Degmada Ceeldheer ka tirsan ilaa Deegaanka Galdhabo oo isna ka tirsan Degmada Xarardheere hoos takta ee Gobolka Mudug ayuu kaligiis inta baxay ku soo toogtay horjoogihii ka tiranaa Kooxda Khawaarijta ah ee Al-shaab, islamarkaana u qaabilsanaa dhibaateynta dadka Deegaankaasi, bal eeg Wiikaasi geesinimadiisa markuu dilay ayuu hadana ka soo qaateen, kana soo furtay qoray noociisu yahay Ak47 ah iyo Qasnadishiisiiba.

Dadka deegaanka oo Wakaaladda Wararka ee SONNA la hadashay ayaa sheegay in Dhagarqabihii Bashiir Ciidle uu dilku uu ka dhacay deegaan lagu magacaabo tore-boore oo u dhow Tuulada Galdgabo oo ka tirsan Degmada Xarardheere ee Gobolka Mudug, waxaana waqti Casir liiq ah oo markaasi meeshaasi lagu aasay Allaaha u naxariistee Marxuumad Axado Xasan dilix ayuu Geesi Cadiraxmaan Muxudiin Dhaloweyn oo la soo baxay Bistoolad Jeegada uga dhuftay Dhaqarqabe Horjooge Bashiir Ciidle, kadib dilka ayaa ka soo qaatay Qorigiisii oo ahaa nooca loo yaqaan AK47 ah iyo Qasanadihiisiiba, wuxuuna ku soo laabtay Degmada Ceeldheer isagoo nabad qaba, waxay Dadka Deegaanka ayaa Wakaaladda Wararaka ee SONNA u sheegay in Kooxda Khawaarijta ah ee uu ka tirsanaa ay Maalin dambe qaateen Meydka Bashiir Ciidle, waxaana lagu aasay meel u dhaxeysa Deegaannada dhalwo iyo jowle oo labaduba ka tirsan Degmada Xarardheere.

Degmada Ceeldheer ayaa Geesi Cabdiraxmaan Muxudiin si mug iyo miisaan leh waxaa ugu soo dhaweeyay General Cali Caraaye Caddow ‘Gacma dulle’ iyo Saraakiil ka tirsan kuwa deegaanka iyo kuwa Ciidanka Xoogga Dalka Soomaaliyeed. “Wallaahi Walalkeeyow waxaad mudan tahay taallo qaran iyo billad geesi haddad inta tagtay deegaanka Galdhabo ku so cibadeysaty Khawaarijkii ugu weynaa ee shacabka deegaannadaasi dhibatada ku hayay, Ummada Soomaaliyeed duco iyo darajo Rabbi ha kugu galado, Geesi qaran taariikhda ayaa ku xusi doonta”, sidaasina waxaa yiri Wiil dhallinyaro ah oo degan Degmada Ceeldheer, kaasi oo u adeysan waaye waxa uu ku hayay Dhagarqabe Bashiir Ciidle.

Dhaqarqabe Bashiir Ciidle iyo Khawaarij kale waxa ay laba todobaad ka hor ku dileen deegaanka Howdleey oo ka tirsan Degmada Ceeldheer 4 Wiil oo uu ka mid ahaa mid ay dhagarqabaha Walaalo ahaayeen, wuxuu ahaa mid ku dhibaateeya magaca Kooxda Khawaarijta ah.

Shirib:

~Bahalkii bulsho qaadahaay

Waxaa bireeyay Wiil barbaar

~Beesheyda joogto boos mareeg

Baashaalya dhaclo woow bilaash.

Dhinaca kale Haweenka ka soo jeeda Degmooyin Ceeldheer iyo Xarardheere ayaa deeq isugu jirta Saad & Xoolo nool ku Wareejiyay Ciidamada Qaranka & kuwa dib u xoreeynta Deeganka ee ku sugan Degmada Ceeldheer, iyagoo ugu talagalay inay u muujiyaan Ciidamadaasi is-barbar istaag iyo dhiirigalin, islamrkaana ay diyaar ugu yihiin wax walba oo lagu xoojinayo dagaalka lagula jiro kooxda Argagixisada ah ee Al-shabaab.

Sidoo kale Xildhibaan Yaasin Fareey oo ka mid ah Xildhibaanada Baarlamaanka Jamhuuriyadda Fderaalka Soomaaliya ayaa Deeq Xool nool ah gaarsiiyay Ciidanka Xooga Dalka iyo kuwa Xaq u dirirka Deegaanka ee ku sugan Dagmada Ceeldheer ee Gobalka Galgaduud, isagoo ugu talagalay in uu ku barbar istaago dagalka xaqa ah ee ay kula jiraan Kooxda Khawaarijta ah, waxaana dhammaan deeqahaasi guddoomay Gen, Cali caraaye Caddow, mahacelin ballaaranna u jeediyay Haweenkii iy mas’uulkii soo dhiibay deeqdaan wax ku oolka ah, isagoo xusay inay wax ka tari doonto moraalka ciidamada Qalabka Sida.

Share This Article
Facebook Email Copy Link Print

MAQAALLADA

Tartamayaasha Dhahar oo caawa u gudbay wareegga 2-aad ee tartanka

WararkaWargayskaWaxbarashada
March 3, 2025

Warbixinta Toddobaadlaha ee Dowladda Federaalka Soomaaliya

Muqdisho(SONNA):-Warbixinta Toddobaadlaha ee Dowladda Federaalka Soomaaliya. 1- Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud ayaa warqadaha aqoonsiga danjiranimo…

September 5, 2025

Dowladda FS oo Aw-dheegle Diyaarad kaga soo qaadday dad shacab ah oo ku dhaawacmay Qarax miino Shabaab ay la beegsadeen

Aw-dheegle(SONNA) Ciidanka Xoogga Dalka iyo dadweynaha degmada Aw-dheegle ee gobolka Shabeellaha Hoose oo is garabsanaaya ayaa…

September 7, 2019

Ra’iisalwasaaraha Soomaaliya iyo wafdi uu hogaaminayo oo gaaray Magaalada Baydhabo halkaasoo siwayn loogusoo dhaweeyey

Baydhabo(SONNA) Wafdigan uu hoggaaminayo Ra”iisul Wasaaraha Xukuumadda Federaalka Soomaaliya mudane Xasan Cali Khayre ayaa goor…

September 8, 2019

WARAR DHEERAD AH

Madaxweyne Laftagareen oo la kulmay qaar ka mid ah Xildhibaannada labada Aqal ee BFS

Baydhabo-(SONNA)-Madaxweynaha dowlad goboleedka Koonfur Galbeed Mudane, Cabdicasiis Xasan Maxamed Laftagareen ayaa magaalada Baydhabo kulan kula yeeshay Xildhibaanada labadda Aqal ee…

GudahaWararka
November 21, 2023

Maamulka degmada Ceelbuur oo sheegay inay u diyaarsanyihiin xoraynta degmadaas oo Khawaarijtu muddo haysatay.

Dhuusamareeb (SONNA): Kornel Nuur Xasan Guutaale guddoomiyaha degmada Ceelbuur oo la hadlay warbaahinta Qaranka ayaa xusay in siw eyn ka…

GudahaWararka
August 7, 2023

Soomaaliya oo ku guuleysatay in hawadeeda loo dalacsiiyo heerka ugu sareeya ee qiimeynta duulimaadyada Caalamiga ah

Muqdisho-(SONNA)-Maareeyaha hey’adda duulista rayidka ee Soomaaliya Mudane Axmed Macalin Xasan oo wareysi siiyay warbaahinta qaranka ayaa sheegay in hawada Soomaaliya…

GudahaWararka
January 26, 2023

Wasiirka Isgaarsiinta oo ka qeybgalay Shirka Maamulka Garaadka Macmalka ee Artificial intelligence (AI)

Muqdisho,(SONNA):-Wasiirka Isgaarsiinta iyo Teknolojiyada XFS Xildhibaan Maxamed Aadan Macalin Cali (Soomaali) ayaa Magaalada Geneva kaga qeybgalay kulan muhiim ah oo…

GudahaWararka
May 30, 2024

Somali National News Agency established in 1964. It is one of the main pillars of the Ministry of Information, Culture, and Tourism.

  • Bogga Hore
  • Gudaha
  • Caalamka
  • Maqaallada
  • Ganacsiga
  • Ciyaaraha
  • SNTV
  • RADIO MOGADISHU
  • WARGEYSKA
  • TOURISM DEPARTMENT

Follow US: 

  • MoICT
  • VILLA SOMALIA
  • OPM SOMALIA

All rights reserved SONNA

©2023