Muqdisho(SONNA):-Wasiirka Warfaafinta, Dhaqanka iyo Dalxiiska XFS mudane Daud Aweis Jaamac oo uu wehliya Ergayga midowga Afrika ahna Madaxa Hawlgalka ATMIS Mohamed El-amine Souef oo shir jaraa’id ku qabtay Muqdisho ayaa ka hadlay horumarka todobaadka ee dowladda, xaaladda dalka iyo guulaha laga gaaray Waxqabadka dowladda ee todobaadkan
Haddaba halkaan ka akhriso qodobada ugu muhiimka
Waxqabadka dowladda ee todobaadkan
Muqdisho, Arbaco 08/02/2023
1- Hawlgalada ka dhanka ah Khawaarijta Al Shabab ayaa weli si habsami leh uga socda qeybo badan oo dalka ka mid ah. Cadowga ayaa xaalkiisu uu sii daciifayaa , iyadoo Ciidamada Xoogga Dalka Soomaaliyeed ay sii xajisteen guulihii ay gaareen toddobaadyadii la soo dhaafey.
Dhanka kale, qaar ka mid ahaa Khawaarijta ayaa u hoggaansamey baaqii Dowladda Federaalka Soomaaliya ee ahaa inay isa soo dhiibaan si dhaqan celin loogu sameeyo kadibna ay bulshada dib uga mid noqdaan. Khawaarijta ayaa goobaha ay iska soo dhiibeen waxaa ka mid ah HirShabeelle, Koonfuur Galbeed iyo Galmudug.
2- Dhanka kale Shir Madaxeedkii Waddamada Safka Hore ee ka dhacay Muqdisho uuna Shir Guddoomiyay Madaxweynaha JFS Mudane Xasan Sheekh Maxamuud ayaa waxaa la isku afgartey in si wadajir ah la isaga kaashado dagaalka ka dhanka ah Khawaarijta Al Shabab, isla markaana Somalia lagala shaqeeyo sidii cunaqabateynta hubka ee saran looga qaadi lahaa.
Madaxda ka soo qeybgashey shirka waxaa ka mid ahaa Madaxweynaha Jamhuuriyadda Djibouti, Ismail Omar Gelle, Madaxweynaha Kenya, William Ruto iyo Ra’iisul Wasaaraha Ethiopia Abiy Ahmed.
3- Baarlamanka Federaalka Soomaaliya ayaa isna toddobaadkan meel mariyay Sharciga dhismaha Hay’adda Nabad Sugidda kaas oo muhiim u ah helista xogta, sugidda amniga qaranka iyo weliba doorka hay’adda ee dagaalka lagula jiro argagixisada. Sharcigan waxaa uu sare u qaadayaa hufnaanya shaqo ee hay’adda, qeexidda waajibaadka shaqo ee hay’adda , la xisaabtanka iyo daah furnaanta NISA.
Sidoo kale Golaha Wasiirada waxaa uu dhowaan uu ansiciyey heshiis iskaashi milateri oo u dhexeeya Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya iyo Imaaraadka Caraba.
Heshiiskan waxaa uu Soomaaliya ka caawinaya in la helo ciidan ku filan oo ka hawlgala goobaha laga xoreynayo Khawaarijta iyo inay ciidankan qeyb ka noqdaan barnaamijka xasilinta ee Dowladda Federaalka Soomaaliya ay horkaceyso.
Sidoo kale waxaa ay Dowladda Soomaaliya ku guuleysatey inay wiiqdo awoodda dhaqaale ee Al Shabab, iyadoo dhanka kalena u mahad celineysa shacabka oo si weyn ula shaqeeyay dowladda. Waxaa mar kale shacabka loogu baaqayaa inay sii wadaan taageerada ay u fidinayaan dowladda kana foojignaadaan inay wax iskaashi iyo xiriir ah la yeeshaan argagixisada.
4- Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya ayaa mar kale ku baaqey in la joojiyo colaadda ka taagan magaadala Laas Caanood. Madaxweyne Hassan Sheikh Mohamud ayaa sheegay in dhibaatada ka taagan halkaasi ay tahay mid siyaasadeed una baahan xal siyaasadeed, isagoo hoosta ka xariiqay in la xishmeeyo rabitaanka dadka degaanka Laas Caanood.
Madaxweynaha ayaa sidoo kale dadaal ugu jira sida dhammaan dhinacyada halkaasi isku haya ay miiska wadahadalka u imaan lahayeen si xal loo gaaro.
5- Waxaa si guul leh magaalada Baydhabo loogu soo gabagabeeyay shirkii wada-tashiga dib-u-heshiisiinta siyaasaddeed iyo kan bulsheed ee Dowlad Goboleedka Koonfuur Galbeed Somalia.
Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya oo fulinaya hal ku dhigge Soomaali Heshiis ah, ayaa shirkaasi soo xiray waxaana uu ku bogaadiyay dhinacyada siyaasadda ee Koonfuur Galbeed ee halkaasi ku gaarey heshiiska siyaasadeed ee muhiimka u ah nabadda degaanka iyo weliba gulufka dagaalka looga soo horjeedo argagixisada.
Qodobka ugu muhiimsan ee heshiiska laga gaarey ayaa ah xiliga doorashada madaxtinimada ee Dowlad Goboleedka KGS oo la isku raacey inay noqoto bisha January ee sannadka 2024-ka.
6- Somalia ayaa qarka u saaran inay noqoto dalka 8aad ee xubin ka noqda Ururka Iskaashiga Dhaqaalaha Bariga Africa ee EAC. Waxaa Muqdisho lagu soo gabagabeeyay barnaamijkii xaqiijinta sida ay Somalia diyaar ugu tahay ku biirista ururka, iyadoo ay dalka joogeen xubno ka socday ururka oo hawshaasi loo xilsaarey. Xubnahaasi Soomaaliya yimid ayaa muujiyay rajo weyn kadib markii ay ku qanceen hanaanka ay u shaqeeyaan hay’afaha dowliga iyo kuwa ururrada bulshada ee dalka si loo waafajiyo hay’adaha waddamada kale ee ururka ku jira.
7- Wasiirka Arrimaha Gudaha, Federaalka iyo Dib-u-Heshiisiinta XFS Mudane Ahmed Moallim Fiqi ayaa todobaadkan furay kulanka farsamo ee arrimaha doorashooyinka dalka ee guddiga farsamo ee ka talabixinta arrimaha doorashooyinka.
Wasiir Axmed Macalin Fiqi oo bogaadiyay shaqada guddiga ayaa tibaaxay ahmiyadda ay leedahay arrimaha doorashooyinka dalka, isagoo sheegay Wasiirka in xasilloonida dalka ay ku xiran tahay doorashooyinka dalka. Hannaankan waxaa looga gol leeyahay in muhimad la siiyo doorashooyinka lagana hortago caqabadaha iyo is-mariwaaga arrimaha doorashada ee mararka qaar amniga waddanka khatar gelin kara
8- Tallaabooyin la doonayo in lagu xoojiyo daah furnaanta iyo isla xisaabtanka ayaa Dowladda Federaalka ee Soomaaliya waxay dhowaan fulin doontaa barnaamijka tirakoobka shaqaalaha dowladda. Barnaamijkan waxaa daahfuray Wasaaradda Shaqada iyo Arrimaha Bulshada iyo Guddiga Shaqaalaha Rayidka.
9- Wasaaradda Waxbarashada, Hiddaha iyo Tacliinta Sare (WWH&TS) ee Xukuumadda Federaalka Soomaaliya waxay daahfurtey mashruuc lagau shaqaaleysiinayo ilaa 3000 oo macalimiin ah, kuwaas oo gacan ka geysan doona inay waxbarashi helaan kumanaan carruur Soomaaliyeed oo gaarey da’da waxbarshada balse aan fursad helin. Barnaamijkan ayaa waxaa sidoo kale barbar socon doona furitaanka goobo badan oo waxbarasho oo macalimiintan ay ka hawlgeli doonaan.
